Αλλάζουν οι όροι δόμησης στα ελληνικά νησιά;

Μύκονος 2002

Του Γιώργου Λιαλιου

Υπάρχει μια αλήθεια που ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει: η διά γυμνού οφθαλμού αλήθεια. Στην περίπτωση των ελληνικών νησιών, όμως, η ίδια εικόνα έχει δύο αναγνώσεις: η επέκταση της οικοδομής είναι για άλλους πρόοδος και για άλλους η καταστροφή. Με το πέρασμα των ετών, η πλάστιγγα δείχνει σε πολλά νησιά να γέρνει προς τη δεύτερη πλευρά. Το υπουργείο Περιβάλλοντος δηλώνει σήμερα αποφασισμένο να χαράξει κόκκινη γραμμή, αλλάζοντας τους όρους δόμησης στο σύνολο των ελληνικών νησιών. Το ζητούμενο, βέβαια, είναι αν θα το καταφέρει, καθώς ανάλογες απόπειρες στο παρελθόν απλώς έμειναν στα συρτάρια...

Αλλαγές

Οι προθέσεις του υπουργείου συμπυκνώνονται σε ένα κείμενο ρυθμίσεων, που θα αφορά την κατοικία και τα καταστήματα στο σύνολο της νησιωτικής Ελλάδας, πλην των περιπτώσεων εκείνων όπου ο νομοθέτης έχει ήδη θέσει αυστηρότερους περιορισμούς (όπως για παράδειγμα τα νησιά που διέπονται από ειδικά προεδρικά διατάγματα). Το κείμενο αυτό βρίσκεται ήδη εδώ και ενάμιση χρόνο υπό επεξεργασία και το περιεχόμενό του έχει τεθεί ατύπως υπόψη του Συμβουλίου της Επικρατείας, προκειμένου να ενισχυθεί από συνταγματικής άποψης. Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που προωθεί;

Η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση να μειωθεί από τα 200 τ.μ στα 150 τ.μ, όπως ισχύει ήδη σήμερα στα 24 νησιά που διέπονται από ειδικά διατάγματα (λ.χ. Κύθνος, Σέριφος). Στόχος είναι να ανεγείρονται κτίρια που θα βρίσκονται πιο κοντά στην κλίμακα των νησιών.

Η ελάχιστη αρτιότητα θα αυξηθεί με παράλληλη κατάργηση των παρεκκλίσεων. Ως αντιστάθμισμα θα δίνεται η δυνατότητα συνένωσης μικρών οικοπέδων, ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτερες, άρτιες ιδιοκτησίες.

Παλαιά κτίσματα (λ.χ. στάβλοι, αποθήκες) να μην προσμετρούνται στον συντελεστή, ώστε να μην κατεδαφιστούν.

Να ξεκαθαριστεί το δίκτυο των δημοτικών/ κοινόχρηστων δρόμων και να διαχωριστεί από εκείνο των μονοπατιών, προκειμένου να μειωθεί η δόμηση στις εκτός σχεδίου περιοχές.

«Ο νησιωτικός και ο παράκτιος χώρος είναι ο πλούτος μας. Στόχος είναι να σταματήσουμε την περαιτέρω καταστροφή του και να οδηγήσουμε σταδιακά την οικιστική εξάπλωση -κατοικία- κατά βάση στα όρια των οικισμών. Είναι η μόνη λύση», λέει στην «Κ» ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Νίκος Σηφουνάκης. Εχοντας την εμπειρία των ειδικών διαταγμάτων για 24 νησιά του Αιγαίου και των αντιδράσεων που συνάντησαν, ο κ. Σηφουνάκης είναι αισιόδοξος. «Εκεί όπου η καταστροφή είναι μεγάλη, ο κόσμος ήδη αντιδρά. Ισως πολλοί αντιδρούν επειδή θεωρούν ότι απαξιώνεται η περιουσία τους με την υπερδόμηση. Το θέμα όμως είναι ότι αντιδρούν».

Τα όρια

«Κλειδί» για την μακροημέρευση του νέου πλαισίου για τη δόμηση στα νησιά θα είναι το ζήτημα της οριοθέτησης των οικισμών. «Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ζητήσει να οριστούν τα όρια των οικισμών στα νησιά. Ομως αυτό το στοίχημα χάθηκε ήδη από το 1983-1993, με αποτέλεσμα το σημερινό «ξεχείλωμα» των οικισμών που κάνει πλέον εξαιρετικά δύσκολο τον καθορισμό ορίων. Θα πρέπει να βρεθεί μια άλλη λύση».

Το νέο πλαίσιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Περιβάλλοντος -και αν όλα πάνε καλά θα παρουσιαστεί προσεχώς- θα έρθει να «κλειδώσει» με την αναθεώρηση των περιφερειακών χωροταξικών (θεσπίστηκαν το 2003), τα οποία δίνουν τις βασικές κατευθύνσεις ανά περιφέρεια. «Τα σχέδια θα εκπονηθούν σε δύο πεντάμηνες φάσεις, Α΄ και Β΄, ανάμεσα στις οποίες θα μεσολαβήσει εκτενής συζήτηση με τους φορείς των Περιφερειών ανά ενότητα περιφερειακή. Αυτή τη φορά τα περιφερειακά χωροταξικά θα είναι πολύ συγκεκριμένα, ώστε να ξέρουν οι πολίτες και οι επενδυτές τι επιτρέπεται και τι όχι σε κάθε περιοχή και υπό ποιες προϋποθέσεις».

Τι θα απογίνουν τα προεδρικά διατάγματα για τα νησιά, που δεν έχουν ειδικά Διατάγματα, που από χρόνια συντάσσονταν αλλά ουδέποτε θεσπίστηκαν; «Σε αυτή τη φάση θα ήταν άτοπο να επικαιροποιήσουμε τα ειδικά πλαίσια, τα δεδομένα έχουν αλλάξει εντελώς. Οι στόχοι της Πολιτείας για τη δόμηση στα νησιά είναι να τεθεί σε νέα βάση. Τα γενικά πολεοδομικά σχέδια είτε θα επικαιροποιηθούν λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα ή με ρύθμιση να επισπευσθούν οι νέες αναθέσεις. Εξάλλου, τα νέα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια θα αφορούν ολόκληρα τα νησιά, αφού με τον Καλλικράτη κάθε νησί έγινε ένας δήμος», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Σηφουνάκης.

Ο τουρισμός, η διαβούλευση και το ισπανικό μοντέλο

Αίνιγμα εξακολουθεί να αποτελεί η στάση του υπουργείου Περιβάλλοντος έναντι του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό. Το πλαίσιο θεσπίστηκε το 2007, έχοντας γνωρίσει μεγάλες αντιδράσεις τόσο από τον επιστημονικό κόσμο όσο και από τον ξενοδοχειακό κλάδο. Αιτία, το μοντέλο που εισάγει περί ανέγερσης, στους κόλπους ξενοδοχειακών μονάδων, παραθεριστικών χωριών προς πώληση. Παρότι η κατάργηση του επίμαχου άρθρου αποτέλεσε προεκλογική «σημαία» του ΠΑΣΟΚ, το διάστημα αυτό διαφαίνεται μια σαφής στροφή.

Την εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει στην «Κ» και ο κ. Νίκος Σηφουνάκης: «Λέμε όχι στο μοντέλο της Ισπανίας. Το θέμα μας είναι να υπάρξει ισορροπία του δομημένου με το φυσικό περιβάλλον στα τουριστικά καταλύματα. Επομένως, σκοπεύουμε να μειώσουμε το ποσοστό του συντελεστή δόμησης συνολικά, δηλαδή της εκμετάλλευσης. Στο πλαίσιο ενός μεικτού τουριστικού καταλύματος θα πρέπει να υπάρξει σχέση ξενοδοχείου και τουριστικής κατοικίας. Ολα αυτά όμως θα πάρουν την τελική τους μορφή και μέσα από τη διαδικασία διαβούλευσης. Το υπουργείο Τουρισμού θα επεξεργαστεί λεπτομερώς τους κανονισμούς για τις σχέσεις λειτουργίας των μεικτών τουριστικών επιχειρήσεων».

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_20/02/2011_433422