Κυριακή 19 Ιουλίου 2009

Οι ψηφιακές περιπέτειες της ελευθερίας της έκφρασης

www_low

 

"Έφτασε πιο γρήγορα απ' ό,τι περιμέναμε ο καιρός που θα μας κυνηγήσουν επειδή τολμήσαμε να διαδώσουμε ελεύθερα τις απόψεις μας”. Αυτή την άποψη συναντάει κανείς σε πολλές παραλλαγές σε πολλά από τα δεκάδες χιλιάδες ελληνόφωνα ιστολόγια που η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος προσπαθεί να βάλει στο στόχαστρο μετά τη γνωμοδότηση Σανιδά περί άρσης του απορρήτου χωρίς προηγούμενη απόφαση της Αρχής Προστασίας.

Από τη γνωμοδότηση Σανιδά τις προηγούμενες ημέρες, ώς τη δίωξη κατά του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας από τον ΟΤΕ για την υπόθεση του indymedia, φαίνεται πως διευρύνεται το μέτωπο που εδώ και χρόνια έχουν ανοίξει οι διωκτικοί και κατασταλτικοί μηχανισμοί του κράτους εναντίον της ελευθερίας της έκφρασης. Αν, χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία, η ελευθερία αυτή δείχνει να ανθίζει, η κυβέρνηση αναζητά τρόπους ελέγχου και χειραγώγησης της ελευθερίας, διολισθαίνοντας προς τον παραδοσιακό αυταρχικό συντηρητισμό, σε παράβαση του φιλελευθερισμού και της υπεράσπισης των ατομικών δικαιωμάτων.

Η γνωμοδότηση Σανιδά

H γνωμοδότηση του απελθέντος εισαγγελέα του Αρείου Πάγου δεν είναι μεν δεσμευτική, όπως σημειώνει όμως έμπειρος νομικός που ασχολείται με το θέμα για λογαριασμό εταιρείας παροχής τηλεπικοινωνιών, “υπάρχει ιεραρχία στο δικαστικό σώμα και δύσκολα ένας τοπικός εισαγγελέας θα αμφισβητήσει τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου”. Στο μεταξύ, τόσο ο ίδιος, όσο και άλλοι δικηγόροι των εταιρειών αυτών, με τους οποίους επικοινώνησε η “Αυγή”, δέχονται σωρεία αιτημάτων από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για αδικήματα που δεν δικαιολογούν άρση του απορρήτου, όπως είναι η εξύβριση και η συκοφαντική δυσφήμηση. “Πολλές υποθέσεις που έμεναν στα συρτάρια της Δίωξης, αρχίζουν να φτάνουν τώρα στα γραφεία μας δημιουργώντας μια πιεστική κατάσταση”. Τις πρώτες μέρες οι εταιρείες παροχής επικοινωνιών οποιουδήποτε είδους βρέθηκαν σε αμηχανία, ως προς τη γνωμοδότηση, όμως μετά την επιστολή που απηύθυνε η ΑΔΑΕ στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, τις περασμένες ημέρες, και τη σχετική ανακοίνωση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, τηρούν πλέον σθεναρή στάση αντίστασης στα αιτήματα της δίωξης.

“Η γνωμοδότηση Σανιδά, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, θεωρεί ότι η επικοινωνία μέσω Διαδικτύου δεν καλύπτεται από το απόρρητο των επικοινωνιών” εξηγεί ο e-lawyer (κατά κόσμον Βασίλης Σωτηρόπουλος), γνωστός blogger - δικηγόρος που ασχολείται με θέματα του Διαδικτύου. “Ευτυχώς αυτό έχει διαψευσθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (απόφαση Copland κατά Ηνωμένου Βασιλείου) και όποιος ακολουθήσει τη γνωμοδότηση Σανιδά, απλώς θα έχει εξασφαλίσει για την Ελλάδα άλλη μία διεθνή καταδίκη για παραβίαση ανθρώπινου δικαιώματος”. Ο δικηγόρος σημειώνει ακόμα ότι η εγκύκλιος Σανιδά περιφρονεί το προεδρικό διάταγμα 47/2005 με το οποίο ορίζει ρητά ότι το απόρρητο των επικοινωνιών στο Διαδίκτυο καταλαμβάνει και τα "εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας" (δηλαδή την ταυτότητα του χρήστη) και όχι μόνο το περιεχόμενο των μηνυμάτων.

Εδώ και πολλά χρόνια διεξάγεται μια συζήτηση στην Ευρώπη γύρω από τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών και ιδιαίτερα το Διαδίκτυο. Για παράδειγμα η IP διεύθυνση ενός υπολογιστή (ένας μοναδικός αναγνωριστικός αριθμός που εκπέμπει κάθε υπολογιστής προκειμένου να είναι αναγνωρίσιμος στο Διαδίκτυο από τους υπολογιστές με τους οποίους επικοινωνεί), είναι προσωπικό δεδομένο ή όχι; Η ευρωπαϊκή οδηγία προστασίας της ιδιωτικής ζωής θεωρεί πως είναι, όμως αστυνομίες και δικαστικοί παράγοντες σε όλη την ήπειρο επιχειρούν με διάφορους τρόπους να το καταργήσουν. Το δικαίωμα στην ανωνυμία αφορά, εκτός από τις διευθύνσεις των υπολογιστών, τα blogs, αλλά και τα κινητά τηλέφωνα. Είναι χαρακτηριστικό πως ούτε και η ευρωπαϊκή οδηγία 24/2006 που επιβάλει στους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών να κρατούν τα δεδομένα των τηλεπικοινωνιών μας για ένα χρόνο, δεν στοχοποιεί τα κινητά, αλλά αντίθετα προστατεύει τη λειτουργία τους. Η συγκεκριμένη οδηγία δεν έχει κυρωθεί ακόμη από την ελληνική Βουλή, ενώ μέσα στο επόμενο εξάμηνο αναμένεται να αποφανθεί επί του θέματος η Κομισιόν.

Η γνωμοδότηση φαίνεται πως είχε περισσότερο πολιτική αξία εν τέλει παρά νομική. Πολύ σαφέστερα, όμως, εξέφρασε το προηγούμενο διάστημα την πολιτική αυτή επιλογή η σειρά μέτρων που έρχονται στο ελληνικό κοινοβούλιο για τη χρήση καμερών, τη δημιουργία βάσεων DNA και την κατάργηση των ανώνυμων κινητών τηλεφώνων. Ακόμη χαρακτηριστικότερη ήταν η δίωξη στην οποία προέβη ο ΟΤΕ κατά του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας για τη χρήση του δικτύου του ΕΜΠ από το indymedia. Για πρώτη φορά ένας πάροχος δικτύου στρέφεται κατά πελάτη του για το περιεχόμενο που αυτός φιλοξενεί. Παραδοσιακά οι πάροχοι υπηρεσιών Διαδικτύου ανά τον κόσμο αποφεύγουν να εμπλέκονται στο περιεχόμενο που διακινείται από τα δίκτυά τους, επειδή αυτό στρέφεται κατά της ελευθερίας της έκφρασης αλλά και κατά των συμφερόντων τους.

“Δεν έχει κανείς τη δυνατότητα να σταματήσει όσους προσπαθήσουν να παρακάμψουν τα φίλτρα ασφαλείας που εισηγείται με διάφορους τρόπους η κυβέρνηση σήμερα” εξηγεί ο προγραμματιστής εφαρμογών Διαδικτύου, Δημήτρης Μωραΐτης. “Χάκερ, τρομοκράτες, παιδεραστές και όσοι συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα μπορούν εύκολα να ξεφύγουν από μέτρα, όπως κατακράτηση δεδομένων από παρόχους σύνδεσης στο Διαδίκτυο ή τηλεφωνίας. Τα μέτρα που εισηγείται ο απελθών εισαγγελέας του Αρείου Πάγου στην πραγματικότητα αφορούν τους πολίτες, το μέσο χρήστη του Διαδικτύου, ο οποίος δεν έχει λόγο ή τρόπο να κάνει κάτι τέτοιο. Προωθώντας τη γενική επιτήρηση στρέφονται κατά του ελεύθερου διαλόγου” εξηγεί ο ίδιος.

H πρωτοβουλία πολιτών για τα ψηφιακά δικαιώματα Digitalrights.gr καταγγέλλει την κυβέρνηση για υιοθέτηση μέτρων Μεγάλου Αδελφού και σοβαρή στροφή προς τον αυταρχισμό στη μέση του καλοκαιριού και σημειώνει: “Το νομοσχέδιο για την επέκταση της χρήσης καμερών και οι εκτρωματικές τροπολογίες που το ακολουθούν έρχονται, εν μέσω θέρους, να συμπληρώσουν την πρόσφατη αντισυνταγματική γνωμοδότηση Σανιδά για την ανωνυμία στο Διαδίκτυο, τα αντιδραστικά μέτρα εναντίων των μεταναστών και την κυβερνητική παρέμβαση στον ΟΤΕ και το ΕΔΕΤ για τη λογοκρισία του indymedia, ενώ φαίνεται ότι προμηνύονται και άλλα μέτρα εναντίον των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών.

"Έκαναν και κάνουν τις πρόβες τους με το indymedia και προχωρούν" σχολιάζει από τη σελίδα του ο γνωστός blogger Anemos-Naftilos. “Την ίδια στιγμή ρίχνουν εκατομμύρια με κρατικές διαφημίσεις σε άθλια ψευτο-ιστολόγια εγκρίνοντας έτσι τον ρόλο που παίζουν στην μπλογκόσφαιρα. Μαζί τους το μεγάλο εκδοτικό συγκρότημα της αποστασίας και της χούντας, οι τηλεκανίβαλοι, οι ακροδεξιοί παρακρατικοί. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που προσανατολίζουν την ΚΥΠ στον "εσωτερικό εχθρό" και στρέφουν όλους τους ρουφιανομηχανισμούς τους προς το Διαδίκτυο” καταλήγει ο ίδιος.

Οι συζητήσεις στα σχετικά τεχνολογικά και πολιτικά fora στο Διαδίκτυο έχουν ανάψει ξανά και δεν αποκλείεται το φθινόπωρο να δούμε να αναπτύσσονται νέες πρωτοβουλίες.

Του ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΤΣΙΜΙΤΑΚΗ  στην AYΓΗ

επίσης στο εκλεκτό νομικό blog E-Lawyer

H γνωμοδότηση Σανιδά στο μικροσκόπιο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

μη πτύετε επί του δαπέδου
μη βλασφημάτε τον θείο
σχόλια ελεύθερα ύβρεις επί πληρωμή αλλιώς διαγραφή