"Καλλικράτης": Η χαμένη ευκαιρία της αυτοδιοίκησης

Τελικά κατατέθηκε το πολυθρύλητο σχέδιο νόμου στη Βουλή, χωρίς αξιόλογες αλλαγές, σε σχέση με το προσχέδιο που είχε τεθεί σε διαβούλευση.

Αν η αυτοδιοίκηση είναι αποτελεσματικότητα και δημοκρατία, διοίκηση και συμμετοχή του πολίτη στις τοπικές υποθέσεις, τότε και στα δύο σκέλη το νομοσχέδιο αποτυγχάνει.

*Η περιφέρεια ως θεσμός με αιρετά όργανα δημιουργείται. Όμως είναι η μεγάλη απογοήτευση του σ/ν αφού καμία σοβαρή κρατική αρμοδιότητα δεν μεταβιβάζεται. Αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό στις μητροπολιτικές αυτοδιοικήσεις Αττικής, Θεσσαλονίκης, όπου ολόκληροι τομείς, όπως οι συγκοινωνίες, η ενέργεια, η ύδρευση, η χωροταξία παραμένουν στην κρατική αρμοδιότητα. Είναι δηλαδή η περιφέρεια μια διευρυμένη χωρικά Νομαρχία.

Οι δήμοι δέχονται ένα πλήθος αρμοδιοτήτων, τις οποίες όμως, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, είχε μέχρι τώρα η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση.

Η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που συνοδεύει το ν/σ είναι αποκαλυπτική.. 180.000.000 ευρώ στοιχίζουν περίπου οι κρατικές αρμοδιότητες που μεταβιβάζονται στην αυτοδιοίκηση (Α' και Β' βαθμού).

2.000.000.000 ευρώ, εκείνες που ήδη τις είχε η Νομαρχία και διαμοιράζονται μεταξύ δήμων και περιφερειών!!!

* Πόροι. Καμία εξασφάλιση, αφού είναι γνωστή η οικονομική κατάσταση της χώρας. Η δε αναφορά σε συγκεκριμένα ποσοστά από τον ΦΠΑ τον φόρο ακίνητης περιουσίας και φόρο φυσικών προσώπων, δεν έχει ουσιαστική αξία, αφού είναι γνωστή η εμπειρία των τελευταίων 15 ετών και κυρίως η βούληση της κυβέρνησης να “μειώσει συνολικά το σύνολο των χρηματοροών προς την αυτοδιοίκηση”, όπως αυτό δηλώνεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που κατατέθηκε στις Βρυξέλλες. Άλλωστε, η απουσία οποιασδήποτε δέσμευσης για τους πόρους του επιχειρησιακού προγράμματος στήριξης της πρώτης τετραετίας, ύψους 4 δισ. είναι χαρακτηριστική.

Το 3% του ΑΕΠ (έναντι 16% των χωρών της Ε.Ε.) που χειρίζεται η αυτοδιοίκηση φαίνεται ότι θα μειωθεί και όποιος αντέξει!!!

*Η αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα οι δήμοι, είναι λαϊκοί θεσμοί. Η συμμετοχή, η αντιπροσωπευτικότητα, η συλλογικότητα, είναι βασικά στοιχεία δημοκρατίας, διαφάνειας αλλά και αποτελεσματικότητας. Όλα αυτά είναι άγνωστα στο ν/σ. Γίνεται μια απλή προσπάθεια εξορθολογισμού της λειτουργίας των εκτελεστικών οργάνων, τα δε συλλογικά (Δημοτικά Συμβούλια) παραπαίουν. Παραδοσιακή μέθοδος αντιμετώπισης των δυσκολιών. Λες και από το 1974 μέχρι σήμερα δεν είχαμε ισχυρές πλειοψηφίες, δημαρχοκεντρικά συστήματα, ανεμικά Δημοτικά Συμβούλια. Τα αποτελέσματα; Τα γνωρίζουμε.

Η απλή αναλογική που θα ήταν μια τομή στην αυτοδιοίκηση, ούτε καν συζητείται. Πλειοψηφικό 3/5 και όσο λιγότεροι αντιπροσωπεύονται, τόσο καλύτερα.

*Συνενώσεις. Εδώ η λογική του υπουργείου είναι καθαρή. Όσο μεγαλύτεροι πληθυσμιακά είναι οι δήμοι, τόσο αποτελεσματικότεροι. Στην Ε.Ε. (όποτε μας συμφέρει τη θυμόμαστε) ο Μ.Ο. Κατοίκων ανά δήμο, είναι 5.500 κάτοικοι, στην Ελλάδα είναι 10.500 σήμερα, 30.000 αν ισχύσει ο “Καλλικράτης”!!

Και η γνώμη των τοπικών κοινωνιών; Δεν μας ενδιαφέρει λέει το υπουργείο, παραβιάζοντας το αντίστοιχο εδάφιο της Ευρωπαϊκής Χάρτας Αυτοδιοίκησης, το οποίο φρονίμως πράττοντας η δικομματική πλειοψηφία της Βουλής δεν έχει επικυρώσει.

Τέλος, ο δρόμος για μαζικές απολύσεις εργαζομένων είναι ανοιχτός. “Οι συμβασιούχοι σίγουρα” με αποτέλεσμα ιδιαίτερα οι δήμοι να έχουν πρόβλημα λειτουργίας, οι δε συνεργάτες μας σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης μετά την εκδίωξή τους από τους ΟΤΑ.

Μία μεγάλη ευκαιρία δημοκρατικής, ουσιαστικής τομής στο πολιτικό-διοικητικό σύστημα, χάνεται. Δυστυχώς ο στόχος είναι ένας, η δημοσιονομική εξυγίανση, η εξοικονόμηση χρημάτων. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο φαίνεται να κυριαρχεί, ο κοινωφελής χαρακτήρας του δημόσιου χώρου αμφισβητείται, η αυτοδιοίκηση μετατρέπεται σε απλή διοίκηση.

Του Θόδωρου Γκοτσόπουλου