Θεωρία επισκόπου και καρδιά μυλωνά

Ομιλία του Νίκου Τσούκαλη στην Βουλή στην συζήτηση για τον Καλλικράτη

…

Θα ήθελα να ξεκινήσω με μία διαπίστωση, δυσμενή –θεωρώ- για την ουσία του νομοσχεδίου.
Ξέρετε -αν δεν το έχετε συνειδητοποιήσει- κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι το μοναδικό νομοσχέδιο, νομοσχέδιο-τομή, που ο κύριος Υπουργός δεν έχει φέρει ή δεν έχει βάλει ούτε μία τροπολογία.
Η ερώτηση που τίθεται είναι η εξής: Έτσι σκοπεύουμε να ολοκληρώσουμε, κύριε Υπουργέ, τη διαδικασία διαβούλευσης σε τόσο μεγάλο νομοσχέδιο; Χωρίς ούτε μία τροπολογία; Δεκάδες κατατέθηκαν στην Επιτροπή. Ελάχιστες κάνατε δεκτές. Περιμέναμε σήμερα με αγωνία να δούμε πώς ακριβώς θα ανταποκριθείτε στα αιτήματα σύσσωμης της αντιπολίτευσης επί του ουσιαστικού διαλόγου. Εσείς τον αναγνωρίσατε ως ουσιαστικό διάλογο.
Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τοποθετήθηκε αναλυτικά στην Επιτροπή. Ο χώρος αυτός, από τη δεκαετία του 1990 ως Συνασπισμός της Αριστεράς, συνεχώς και αδιαλείπτως τοποθετείται, έχει προμετωπίδα του προγράμματός του, τη διοικητική μεταρρύθμιση με πλήρη αυτοδιοίκηση και βεβαίως, με ισχυρούς δήμους, αιρετές περιφέρειες και γενικότερα αποκέντρωση με συμμετοχή, αειφόρο ανάπτυξη και όλα τα συμπαρομαρτούντα.
Σ' αυτό το νομοσχέδιο συνειδητά τοποθετηθήκαμε κατά. Αυτό το νομοσχέδιο θεωρούμε ότι είναι υποδεέστερο των αναγκών. Πρόκειται για ανεπαρκείς παρεμβάσεις, επενδυμένες με ισχυρές δόσεις προπαγάνδας, σε πλήρη αναντιστοιχία διαθέσιμων μέσων.
Κύριε Υπουργέ, προτρέχετε με τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ. Καταπιάνεστε με την πενιχρή ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση, χωρίς να ασχολείστε με το μεγάλο ασθενή, το όλο κράτος, αγνοώντας τους βασικούς θεσμούς παθογένειας του δημόσιου βίου. Αποφεύγετε εσκεμμένα να θίξετε τα δύσκολα και να προχωρήσετε στις ρήξεις που έχει ανάγκη η ημιχρεοκοπημένη χώρα μας. Δεν ασχολείστε με τη διαφθορά και την αναποτελεσματικότητα, που διαχρονικά παρήγαγε ο δικομματισμός και οδήγησε την πατρίδα μας σε αυτήν την κατάπτωση.
Η καθημερινότητα του πολίτη, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεινοπαθεί στα νοσοκομεία, στα σχολεία, στις οικονομικές υπηρεσίες, στην αστυνομία, στα λιμεναρχεία, στα δασαρχεία. Τι κάνετε γι’ αυτούς τους τομείς; Αυτή είναι η καθημερινότητά του. Σε αυτούς τους τομείς δεν κάνετε απολύτως τίποτα.
Πότε θα ρυθμίσετε τις αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των Υπουργείων, αλλά και εντός αυτών; Νομοθετείτε υπό την δαμόκλειο σπάθη των δανειστών μας, σύμφωνα με το εξοντωτικό μνημόνιο της οικονομικής χρηματοπιστωτικής πολιτικής. Στόχος δεν είναι ο περιορισμός της σπατάλης και η αύξηση της αποτελεσματικότητα των Ο.Τ.Α., αλλά η άγρια περικοπή κάποιων δισεκατομμυρίων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Αλήθεια, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πώς προέκυψε η εξοικονόμηση του 1.800.000.000 του Συμφώνου Σταθερότητας, όταν αυτό το ποσό έχει προσδιοριστεί, έχει αναγραφεί στο αντίστοιχο κείμενο τον Ιανουάριο του 2010, πριν ακόμη διαμορφωθεί το σχέδιο; Είναι προφανές, για να ικανοποιηθούν οι αγορές και τίποτε άλλο. Είναι ποσό άκρως παραπλανητικό.
Ο διοικητικός χάρτης της χώρας παραμένει καθηλωμένος στα παρωχημένα διοικητικά όρια των πενήντα τεσσάρων νομών και δεκατριών περιφερειών. Παρόλο που έχουν επέλθει τεράστιες αλλαγές στη γεωγραφία, στην κοινωνία, στην οικονομία, τα κριτήρια συνενώσεων και χωροθετήσεων είναι αστάθμητα, μη αντικειμενικά, χωρίς σαφή σχέση με τις πέντε προγραμματικές περιφέρειες του Ε.Σ.Π.Α., με τις επτά νέες κρατικές διοικητικές περιφέρειες. Η απλή αναδιάταξη, με διεύρυνση του υπάρχοντος διοικητικού συστήματος, αφήνει άθικτα τα όρια νομαρχιών και περιφερειών, ουσιαστικά ανακυκλώνοντας χρεοκοπημένες δομές και λειτουργίες.
Είναι ορατός, όμως, ο κίνδυνος, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μεταλλαγής της παλιάς αναποτελεσματικής γραφειοκρατίας και των γνωστών συγκρούσεων αρμοδιοτήτων. Η επίκληση του κινδύνου απώλειας κονδυλίων του Ε.Σ.Π.Α. 2007-2013, που είναι ήδη πολλαπλώς καταβαραθρωμένο, είναι εντελώς προσχηματική.
Εξάλλου να θυμίσω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι πρόσφατα τα Υπουργεία δέχθηκαν τα βέλη της κυρίας Κατσέλη και όχι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία πηγαίνει καλύτερα από την κεντρική διοίκηση στην απορροφητικότητα.
Το σχέδιο πάσχει από ατολμία, έλλειψη ιδεών, στρατηγικού σχεδίου και προχειρότητα. Στην πραγματικότητα είναι μία επιχείρηση κακού σχεδιασμού, μετατόπισης ευθυνών από το προβληματικό κράτος στην αποδεκατισμένη από πόρους και μέσα Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Δεν τολμάτε την καθιέρωση επιτέλους της απλής αναλογικής, κύριε Υπουργέ, σε ένα θεσμό καθαρά λαϊκής συμμετοχής. Εξακολουθείτε να τηρείτε το απαράδεκτο καθεστώς του εκλογικού συστήματος των προηγούμενων δεκαετιών. Δεν τολμάτε ούτε καν στην αυτοδιοίκηση, ώστε να αναζωογονηθεί η κοινωνία, να εκφραστεί. Επίσης, δεν υπάρχει σοβαρό σχέδιο αποκέντρωσης, χωρίς συρρίκνωση υπερτροφικών κεντρικών υπηρεσιών.
Ομνύετε, κύριε Υπουργέ και κύριοι της Κυβέρνησης, στο επιτελικό κράτος, όταν αποκεντρώνετε αρμοδιότητες προϋπολογισμένου κόστους μόλις 180.000.000 ευρώ. Αυτή είναι η μεγάλη διοικητική αποκέντρωση.
Η συνοδευτική έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους είναι ελλιπέστατη και ατεκμηρίωτη, χωρίς εκτίμηση των προβλεπομένων πόρων. Οι αβέβαιοι ψαλιδισμένοι πόροι, που προβλέπει το νομοσχέδιο, υπερτιμώνται παραπλανητικά, ώστε φαντασιακά να επαρκέσουν για την άσκηση των μεταφερομένων νέων και εν πολλοίς προβληματικών αρμοδιοτήτων στους νέους Ο.Τ.Α.
Όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν φθάνει μόνο αυτό. Θα ήθελα να αναφερθώ σε μία συγκεκριμένη διάταξη, η οποία έχει διαφύγει –νομίζω- της προσοχής πολλών. Η συγκεκριμένη διάταξη αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης με το συνάδελφό μου, έμπειρο στην αυτοδιοίκηση, τον κ. Γρηγόριο Αποστολάκο.
Άρθρο 261, παράγραφοι 1 και 2. Προβλέπεται, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι ένα ποσοστό της αύξησης των εσόδων του Φ.Π.Α. και του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας που πραγματοποιείται στα διοικητικά όρια ενός δήμου, να θεωρείται τοπικό έσοδο. Μ' αυτό τον τρόπο –αναφέρει η εισηγητική έκθεση- γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί τόσο ο δήμος, όσο και οι δημότες του, στη διαδικασία ελέγχου της βεβαίωσης είσπραξης, αλλά και της διάθεσης των δημοσίων και ιδιαίτερα των τοπικών δημοσίων εσόδων.
Είναι προφανές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι -για όσα ξέρουμε από την αυτοδιοίκηση και τις δομές που έχει- ότι η ρύθμιση αυτή θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης που δεν διαθέτουν, ούτε τη θεσμική, ούτε την οργανωτική ετοιμότητα για την ολοκληρωμένη διαχείριση αυτού του ζητήματος, θα εξαπολύουν -στην κυριολεξία- εφόδους με τους υπαλλήλους τους και τις υπηρεσίες τους για να εντοπίζουν «λαβράκια»- δημότες τους, οι οποίοι δεν πληρώνουν Φ.Π.Α. ή δεν έχουν δηλώσει την ακίνητη περιουσία τους, προκειμένου να αυξήσουν τα γλίσχρα οικονομικά τους. Θα βιώσουμε σκηνές απείρου κάλλους μεταξύ κλεφτών και αστυνόμων. Να είστε βέβαιοι γι’ αυτό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για το νομοσχέδιο αυτό λέμε ότι πρόκειται για μία ψευδαισθησιακή αναζήτηση ενός μεγάλου πολιτικού θαύματος. Η έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής, αν και κάνει ορισμένες εύστοχες επισημάνσεις, παραμένει στα στενά νομικά πλαίσια και αγνοεί τα σημαντικά. Ένα μεγάλο ζήτημα είναι το ανθρώπινο δυναμικό των νέων οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ακόμη, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν γνωρίζουμε και δεν γνωρίζει και η Κυβέρνηση, σύμφωνα με το κείμενο και την αιτιολογική έκθεση, τι ανθρώπινο δυναμικό έχουν οι Ο.Τ.Α., τι χρωστάνε δημόσιο και Ο.Τ.Α., αφού μόλις πρόσφατα ξεκίνησε σχετική απογραφή.
Αγνοείτε, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης, τις θέσεις της Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., της Ε.Ν.Α.Ε. και τις ρεαλιστικές προτάσεις των Τ.Ε.Δ.Κ., του Ι.Τ.Α., αλλά και της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Την τελευταία, μάλιστα, έκθεση της Ο.Κ.Ε. προσπαθήσατε να τη βαφτίσετε «ψάρι» για να προσαρμοστεί στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου. Δεν στηριχθήκατε σε επαρκείς μελέτες. Πρόκειται για ένα ραντεβού στα τυφλά. Ο διάλογος και η διαβούλευση ήταν για το θεαθήναι. Είπατε πολλά για τη διαβούλευση και τη συναίνεση.
(BS)
02AM
Η ακρόαση των φορέων όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ήταν άκρως αποκαλυπτική. Πραγματικά δεν θυμάμαι άλλο νομοσχέδιο τέτοιας θεσμικής σημασίας που να μην συμμετείχαν έστω και προσχηματικά οι θεσμικοί φορείς. Όλες οι ομοσπονδίες των εργαζομένων και η ΚΕΔΚΕ και η ΕΝΑΕ ήταν αποκαλυπτικότατες κατά την ακρόαση. Μάλιστα εξέπληξαν τους πάντες.
Κύριε Υπουργέ, κύριοι της Κυβέρνησης δεν έχετε αντίληψη της τεχνογνωσίας των διοικητικών μεταρρυθμίσεων και της διαχείρισης ευρύτερων θεσμικών μεταβολών. Αγνοούνται εντελώς στο νομοσχέδιο το εθνικό χωροταξικό σχέδιο, οι τομεακές πολιτικές της διοικητικής μεταρρύθμισης, η επιμόρφωση, η ψηφιακή σύγκλιση της γεωργίας, οι υποδομές υγείας, του περιβάλλοντος κ.λπ.
Τι περιφερειακός σχεδιασμός και συντονισμός να υπάρχει όταν η έδρα της Περιφέρειας Ιονίων, η Κέρκυρα, βρίσκεται 350 χιλιόμετρα μακριά από την Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά; Όταν κάποιος για να εξυπηρετηθεί από την έδρα της Κεφαλονιάς, την Κέρκυρα, διασχίζει δυο περιφέρειες; Αποβιβάζεται με την πλοίο στην Πάτρα, διασχίζει την Δυτική Ελλάδα, Ήπειρο, για να φτάσει στην Κέρκυρα. Το διατηρείτε μόνο για ιστορικούς λόγους λέτε.
Άλλο επίτευγμα είναι αυτό του νέου Δήμου Δωρίδας. Σας το ανέφερα και στην Επιτροπή. Πρωτεύουσα του αρχικώς ορίστηκε το Ευπάλιο, ακολούθως το Λιδορίκι. Θα πρέπει τώρα ο δημότης Ευπαλίου για τις υποθέσεις του να ταξιδεύει 3 ώρες για να φτάσει στο Λιδορίκι, ενώ για όλες τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες εξυπηρετείται από την Ναύπακτο: 10 χιλιόμετρα, σύνδεση με αστική συγκοινωνία. Για περιφερειακές υποθέσεις θα κάνει τρίωρο ταξίδι στη Λαμία σε απόσταση 180 χιλιομέτρων και για κρατικές όπως δασικές ή εποπτείας ΟΤΑ, θα κάνει πεντάωρο ταξίδι στην νέα του διοικητική πρωτεύουσα τη Λάρισα. Αυτά όταν η περιφερειακή και διοικητική πρωτεύουσα της Δυτικής Αχαΐας, η Πάτρα, μετά τη ζεύξη είναι σε ημίωρη απόσταση 30 χιλιομέτρων.
Διαμορφώνεται ένα αλλόκοτο γραφειοκρατικό μόρφωμα σε πλήρη αναντιστοιχία με τις ανάγκες της κοινωνίας και τους κανόνες της οικονομίας. Παραβιάζετε κατάφορα το άρθρο 101 του Συντάγματος που ορίζει ότι η «συγκρότηση της διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης διαμορφώνεται από τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες της περιοχής». Αναφέρθηκε αναλυτικά ο Φώτης Κουβέλης.
Πολλοί μεγάλοι δήμοι είναι πολύ πιο προβληματικοί, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, και αδιαφανείς από πολλούς μικρούς δήμους ιστορικών πόλεων, όπως της Κύμης, της Αιανής, του Βελβενδού, της Νεάπολης Λακωνίας και άλλων. Προσπαθείτε μεγεθύνοντάς τους να προσαρμοστούν στο μέγεθος άλλων προβληματικών. Δεν παίρνετε καμία πρόνοια για τους ΟΤΑ της διαβούλευσης. Σας προτείνει και η ίδια η ΚΕΔΚΕ.
Δήμος Ανατολικής Αιγιάλειας, Δήμος Καπανδριτίου: κάνετε ένα τεράστιο μεγαθήριο.
Δήμος Ελληνικού. Προς Θεού! Ο Δήμος Ελληνικού, ένα υπόδειγμα λαϊκής συμμετοχής και αγωνιστικότητας.
Δυστυχώς δεν προβλέπεται ούτε καν να θέσετε στην ονομασία του αντίστοιχου δήμου το όνομα του χωριού Κομμένου, κύριε Υπουργέ, ενός χωριού που είναι στην κορυφή των μαρτυρικών πόλεων και δεν το βάλατε ως τίτλο.
Έχω εδώ δίπλα μου τον Μανώλη Γλέζο. Αλήθεια, ένα ιστορικό πείραμα λαϊκής συμμετοχής είναι η Κοινότητα Απειράνθου στην Νάξο. Ούτε αυτό δεν σεβαστήκατε; Πέντε μουσεία. Η συμμετοχή είναι με έμμεση δημοκρατία. Το ίδιο κάνετε στα Γρεβενά. Το ίδιο κάνετε στα Φιλιατρά με τους Γαργαλιάνους. Καταργείτε τους δήμους έτσι αβασάνιστα, ενώ δεν χρωστάνε τίποτα, είναι πιο δημοκρατικοί και αποτελεσματικοί.
Σε τι διδαχθήκατε από τον Καποδίστρια; Πώς απέτυχαν μόνο οι μικροί ΟΤΑ και θα τους μεγαλώσουμε τεχνηέντως για να φτάσουν τους μεγάλους θαυματουργούς ΟΤΑ; Τι εγγύτητα, αμεσότητα και εξυπηρέτηση του δημότη είναι αυτή;
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο αυτό ασχολείται μονόπλευρα με την νησιωτικότητα, αλλά ξεχνάει την ορεινότητα που αναφέρεται, που είναι πλέον και συνταγματική επιταγή του άρθρου 106. Αδιαφορείτε για την έρημη ορεινή ενδοχώρα, τις απομονωμένες περιοχές. Εφαρμόζετε το δόγμα της νησιωτικότητας αδιακρίτως σε μεγάλα νησιά και μικρονήσια-δήμους. Για παράδειγμα ο Δήμος Ελαφονήσου στη Λακωνία, τον οποίο διατηρείτε ενώ είναι σε απόσταση 700 μόνο μέτρων από την Νεάπολη, την οποία Νεάπολη ενσωματώνεται στους Μολάους και καταργείτε τον ιστορικό δήμο της Μονεμβασιάς, που επίσης είναι πρότυπο δήμου.
Είναι εμφανής η επικράτηση μικροπολιτικής λογικής στο σχεδιασμό και τη χωροθέτηση των νέων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με δυο μέτρα και δυο σταθμά. Αλλού μικρομεγαλισμός και αλλού μικροτοπικισμός. Η ενδοδημοτική αποκέντρωση είναι ένας ακόμα μύθος. Ενισχύετε ένα άτεγκτο δημαρχοκεντρικό, συγκεντρωτικό σύστημα με ελάχιστη λαϊκή συμμετοχή.
Τελικά, κύριες και κύριοι συνάδελφοι -και πρέπει να το γνωρίζουμε όλοι- έχουμε τη μικρότερη αναλογία Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με κατοίκους στην Ευρώπη. Σε μια χώρα έντονα διαμελισμένη μορφολογικά, άνισα ανεπτυγμένη με το αθηνοκεντρικό κράτος να έχει μια πόλη πρωτεύουσα με το 40% του πληθυσμού και το 60% της οικονομίας της χώρας.
Με φληναφήματα, δυστυχώς, θα οδεύσουμε στην αποκέντρωση και την περιφερειακή ανάπτυξη. Δυστυχώς η νέα αρχιτεκτονική για την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση είναι πολύ κατώτερη των προσδοκιών και των περιστάσεων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θεωρία επισκόπου και καρδιά μυλωνά. Αυτό ακριβώς είναι το νομοσχέδιο αυτό.
Τι νομοσχέδιο θα θέλαμε; Πρέπει επιτακτικά να διαχειριστούμε συσσωρευμένα σύνθετα προβλήματα βασικών υποδομών, ρύπανσης περιβάλλοντος, βιωσιμότητας των πόλεων και επιβίωσης των χωριών, πολεοδομικού σχεδιασμού, δημόσιας υγείας, πολιτικής προστασίας και πολλά άλλα. Με σύγχρονες πολιτικές δημοκρατικής συμμετοχής αμφίδρομης επικοινωνίας, ενημέρωσης και πληροφόρησης του πολίτη. Πώς θα αλλάξει ένα γραφειοκρατικό και υπερσυγκεντρωτικό κράτος με μια ανεμική και παραπαίουσα τοπική αυτοδιοίκηση; Στη Δανία…
Στη Δανία η Τοπική Αυτοδιοίκηση διαχειρίζεται το 70% των δημόσιων δαπανών. Στην φουτουριστική Ελλάδα, Δανία του Νότου, τι θα αντιστοιχεί; Ακόμα δεν το γνωρίζουμε. Ρωτήσαμε και στην Επιτροπή, ρωτάμε και τώρα αλλά δυστυχώς δεν θα πάρουμε απάντηση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το πολιτικό κρατικο-διοικητικό μας κατάντημα δεν πάει άλλο. Αποτελεί πρόκληση και άμεση ανάγκη μια θαρραλέα διοικητική, αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση με ριζική χωροταξική αναδιάρθρωση και στόχο την αειφόρο ανάπτυξη.
Θα έπρεπε να γίνει σοβαρή απογραφή των ελλείψεων και του ανθρώπινου δυναμικού του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης, να διαμορφωθεί πενταετές πρόγραμμα θεσμικής σύγκλισης χώρας, να εναρμονιστεί το κοινοτικό κεκτημένο σε επίπεδο κεντρικής και τοπικής αυτοδιοίκησης.
Να αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες του άρθρου 75 του ισχύοντος δημοτικού, κοινοτικού κώδικα με τα άρθρα 94 και 185 του νομοσχεδίου που αποδίδονται στην τοπική αυτοδιοίκηση με το εύλογο κόστος των αναφερομένων έργων και υπηρεσιών.
Να γίνει εισαγωγή του συστήματος των οριζοντίων συνεργασιών και των ομάδων έργου από διάφορα υπουργεία στην λογική υλοποίησης συγκεκριμένων προγραμμάτων.
Να ξεκαθαριστεί ποιοι πόροι εκχωρούνται από το κράτος, τους δήμους και για ποιες ειδικά εκχωρημένες και υπό μεταβίβαση αρμοδιότητες.
Να θεσμοθετηθεί επιτέλους στην πράξη ο ευρωπαϊκός χάρτης τοπικής αυτονομίας και να υλοποιηθεί στο σύνολό του.
Να ληφθούν υπόψη βασικά πολιτικά κείμενα και διακηρύξεις όπως ο Χάρτης της Λειψίας, η Διακήρυξη του Μπρίστολ, η Ατζέντα 21, το Σχέδιο Ανάπτυξης του Κοινοτικού Χώρου, τα σχέδια Έψον και οι ολοκληρωμένες αγροτικές και αστικές περιβαλλοντικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Να συνδυαστεί με το επιχειρησιακό πρόγραμμα της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι αναγκαίες ρυθμίσεις να πάρουν τη μορφή συνολικών ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων κατά στάδια και πολλαπλά επίπεδα. Και αυτό αφού ληφθεί υπόψη η ηπειρωτική εμπειρία και οι καλές πρακτικές. Να θεσπιστούν οι ανάλογοι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι και μηχανισμοί εφαρμογής.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι συνθήκες και οι πραγματικές οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες επιβάλλουν ένα πληρέστερο και δημοκρατικότερο σχέδιο. Ρωτώντας και μαθαίνοντας από τους Δανούς ή έστω από τους Σκώτους ή τους Ολλανδούς. Τολμήστε να αλλάξετε πρώτα οι ίδιοι για να μπορέσουμε να αλλάξουμε μερικά και σπουδαία. Τότε θα είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε. Έχουμε πλήρες σχέδιο για αυτό.
Η παράταξή μας που στήριξε το σχέδιο Καποδίστρια αδυνατεί να ενστερνιστεί κατ’ ελάχιστο τον Καλλικράτη.