Ο δογματισμός της ανανέωσης και η στάση της ηγεσίας του ΣΥΝ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΣΥΡΜΑΛΕΝΙΟΥ*

Τον τελευταίο χρόνο στον ΣΥΝ και κατ' επέκταση και στον ΣΥΡΙΖΑ ζούμε το συλλογικό δράμα της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς της χώρας μας, που από δύναμη ελπίδας μπαίνει όλο και πιο βαθιά στο κάδρο της συνολικής απαξίωσης του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Η αιτία δεν είναι το έκτακτο συνέδριο του ΣΥΝ, είναι οι προσωπικές στρατηγικές ηγετικών στελεχών του χώρου ανεξαρτήτως απόψεων και αποχρώσεων, είναι οι εμμονές στην απόλυτη καθαρότητα της άποψής μας, είναι τελικά ένας δογματικός τρόπος σκέψης -ανεξάρτητα από το αν αυτός ξεκινά από ανανεωτικές ή αριστερίστικες καταβολές- που τελικά συνθλίβει το συλλογικό και αναδεικνύει το ατομικό ή το επιμέρους τασικό.

Ένας παράλογος πρώην πρόεδρος του ΣΥΝ που παραιτείται από μόνος χωρίς να πιέζεται από κανέναν, που στη συνέχεια ξεπαραιτείται και αυτοχρίζεται απλό μέλος και μετά ηγέτης ενός Μετώπου που δεν προέκυψε από καμιά συλλογική δημοκρατική διαδικασία, στον οποίο ακουμπούν εδώ και καιρό ορισμένες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ που ούτως ή άλλως είχαν θεμελιώδεις διαφορές με τον γεννήτορα της συμμαχίας, τον ΣΥΝ.

Μια παράλογη ηγετική ομάδα της λεγόμενης Ανανεωτικής Πτέρυγας, που στο όνομα της ανανέωσης προσηλωμένης σε όρους περασμένων δεκαετιών οικοδόμησε όλο το προηγούμενο διάστημα μεθοδικά και συστηματικά τη συσπείρωσή της εντός κόμματος σε κάθετη αντιπαράθεση με όλες τις επιλογές του ΣΥΝ και με προοπτική την προαποφασισμένη εδώ και μήνες έξοδό της και τη δημιουργία νέου κομματικού φορέα (άλλωστε η ενοικίαση των γραφείων της Πλατείας Βικτωρίας επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές).

Θλιβερά πράγματα σε εποχές χαλεπές για τη χώρα, τους εργαζόμενους, τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Σε εποχές που οι αδύναμοι, οι κατατρεγμένοι, οι προοδευτικοί πολίτες αναζητούν να ακουμπήσουν σε μια κουπαστή για να μην πνιγούν από το πελώριο “σοσιαλιστικό” παλιρροϊκό κύμα της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, σε αυτές τις εποχές κάποιοι παίζουν με τη φωτιά διασπώντας και διχάζοντας τον απελπισμένο κόσμο της αριστεράς.

Προσωπικά αισθάνομαι ήσυχος με τη συνείδησή μου, που σχεδόν ένα χρόνο πριν πήρα τις αποστάσεις μου, όχι από τις ιδέες, αλλά από τις πρακτικές των ανανεωτών, οι οποίοι, για να υλοποιήσουν το προαποφασισμένο σχέδιο εξόδου, εξοβέλιζαν όσους και όσες είχαν αντίθετη άποψη με τις τακτικές τους, όσο και αν κόπτονταν για το θεμελιώδες δικαίωμα της δικής τους έκφρασης μέσα στον ΣΥΝ.

Ανανεωτές που τελείως αντιδιαλεκτικά αρνήθηκαν επί χρόνια να πάρουν μέρος στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ και άρα να συμβάλουν ή να αποκρούσουν θέσεις που διαστρέβλωναν την ιδρυτική μας φυσιογνωμία, αρνήθηκαν ότι συντελούνται πολιτικές διεργασίες εντός της πλειοψηφίας του ΣΥΝ ή μεταξύ του πρώην και του νυν προέδρου του ΣΥΝ, με το δικαιολογητικό ότι όλα γίνονται για την καρέκλα, αρνήθηκαν να ερμηνεύσουν γιατί το 42% στήριξε την επιλογή Παπαδημούλη για το ευρωψηφοδέλτιο - σε αντίθεση με το πολύ μικρότερο ποσοστό αποδοχής τους μέσα στο κόμμα, αρνήθηκαν να συμβάλουν σε προωθητικές συνθέσεις προς το συνέδριο του ΣΥΝ, παρότι γνώριζαν ότι οι θέσεις τους απέναντι στην κρίση και τη διέξοδο μέσα από εναλλακτικές προτάσεις και αγώνες σε Ελλάδα και Ευρώπη δεν συνιστούσαν αντιπαραθετικές πολιτικές με το κείμενο της πλειοψηφίας, ούτε βέβαια είχαν προτείνει άλλες θέσεις στη Βουλή κατά την επικύρωση του μνημονίου.

Όσο για την περίφημη κόκκινη γραμμή, αυτή υπηρετούσε απόλυτα τον στόχο της αποχώρησης, αφού μετατοπιζόταν διαρκώς από το αρχικό “όχι ενιαίο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ” στο μετέπειτα “επανακαθορισμό των σχέσεων ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ” και στο τελικό “απεμπλοκή εδώ και τώρα από τον ΣΥΡΙΖΑ”, γνωρίζοντας βεβαίως ότι κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό.

Θα μου πείτε η ηγεσία του ΣΥΝ είναι άμοιρη ευθυνών για το σημερινό μας χάλι; Απαντώ ευθέως προφανώς όχι. Ο ΣΥΝ μετά το 4ο συνέδριο υιοθέτησε την περίφημη αριστερή στροφή και άλλαξε πλειοψηφία, διότι αξιοποίησε την αντίθεση του κόσμου μας σε σενάρια συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, που ούτως ή άλλως ήταν ξεπερασμένα. Αξιοποίησε τη νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη της σοσιαλδημοκρατίας και την απόλυτη σκλήρυνση της πολιτικής της Ε.Ε. και όξυνε τα ευρωσκεπτιστικά αντανακλαστικά, με αποτέλεσμα την αποδοχή θολών θέσεων μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και την τοποθέτηση της ΚΟΕ στη δεύτερη θέση του ευρωψηφοδελτίου.

Δεν κατανόησε αρχικά ότι απέναντι στην επικράτηση σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην Ευρώπη η λύση δεν είναι η φυγή προς τα μπρός με την επίκληση της σοσιαλιστικής επικαιρότητας ούτε η επιστροφή στο εθνικό κράτος έξω από τους ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες. Ευτυχώς το Πρόγραμμα του ΣΥΝ, που ψηφίστηκε με πλειοψηφία 80% στο διαρκές συνέδριο της άνοιξης του 2009, καθώς και οι θέσεις της πλειοψηφίας προς το 6ο έκτακτο συνέδριο επανέφεραν τις θέσεις του ΣΥΝ σε σωστές βάσεις.

Το ζητούμενο και το ευκταίο είναι οι κεντρικές επιλογές αυτών των θέσεων να αποτελέσουν τον πυρήνα του νέου πολιτικού συμβολαίου του ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει να γίνει κατανοητό από το σύνολο της ηγεσίας του ΣΥΝ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτική συμμαχία μπορεί να προχωρήσει όχι μόνο με το ξεκαθάρισμα των σχέσεών του με το Μέτωπο, αλλά κυρίως με το νέο πολιτικό του συμβόλαιο με σαφείς επιλογές χωρίς συψηφισμούς και συμβιβασμούς σε πράγματα ασυμβίβαστα και ασύμβατα μεταξύ τους.

Πώς να το κάνουμε. Δεν χωράνε στο πολιτικό συμβόλαιο θέσεις "ναι μεν αλλά" για την Ευρώπη, θέσεις "ναι μεν αλλά" για τον δημοκρατικό δρόμο, θέσεις "ναι μεν αλλά" για τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Ούτε μπορούμε να μιλάμε για γενικευμένη εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, λες και μπήκαμε στην περίοδο του σοσιαλισμού. Ούτε βεβαίως είναι λύση οι απαντήσεις οργανωτικού χαρακτήρα για όργανα, συνδιασκέψεις, μέλη και άλλα πολλά πριν προσδιοριστεί ξεκάθαρα το νέο πολιτικό συμβόλαιο.

Σε αυτή τη φάση οι ευθύνες της ηγεσίας του ΣΥΝ είναι καθοριστικές. Αν δεν πάρει τις πρωτοβουλίες που σχεδόν με παμψηφία αποφασίσαμε στο συνέδριο, τότε φοβάμαι ότι η φυγή προς την απογοήτευση και την ιδιώτευση θα είναι μαζική.

Ας μην διαψεύσουμε για άλλη μια φορά τον ήδη απογοητευμένο κόσμο μας.

*Ο Νίκος Συρμαλένιος είναι μέλος της ΚΠΕ, νομαρχιακός σύμβουλος Κυκλάδων