Πέθανε ο ήρωας Απόστολος Σάντας
«Τους Γερμανούς πολέμησα, ...όμως οι Έλληνες με καταδίκασαν σε θάνατο»
«Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα πάρα πολύ. Την αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες, «ανώνυμοι».»
Ένα μήνα πριν από τη συμπλήρωση 70 χρόνων από το κατέβασμα της σημαίας με τη σβάστικα από την Ακρόπολη και παραμονή της εργατικής Πρωτομαγιάς, έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών ο Απόστολος Φιλίππου Σάντας.
Ο Λάκης Σάντας έγινε γνωστός στο πανελλήνιο όταν τη νύχτα της 30ης προς 31ης Μαΐου του 1941, κατέβασε μαζί με τον Μανώλη Γλέζο τη χιτλερική σημαία από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης.
Εξιστορώντας το εγχείρημα υποστολής της σημαίας στον Ηλία Πετρόπουλο, που δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία στις 31 Μαΐου 1993, ο Λάκης Σάντας είχε πει: "Κι έξαφνα ένα δειλινό που ήμαστε στο Ζάππειο και ο ήλιος έγερνε λούζοντας τον ορίζοντα με εκείνα τα χρώματα που μόνο ο αττικός ουρανός έχει, τα μάτια μας γύρισαν στον βράχο της Ακροπόλεως. Μέσα στο υπέροχο φόντο της δύσης σταθήκαμε και κοιτούσαμε. Και τότε... το βλέμμα μας έπεσε πάνω στη σημαία τους που υπερήφανα κυμάτιζε ψηλά-ψηλά και η βαριά σκιά της πλάκωνε καταθλιπτικά όλη την Αθήνα, όλη την αττική γη. Να τι πρέπει να τους κάνομε! Ήρθε η σκέψη σαν σπίθα. Να τους την πάρουμε. Να την γκρεμίσουμε και να την ξεσχίσουμε και να πλύνουμε έτσι τη βρωμιά από τον Ιερό Βράχο. Την είχαν στήσει αυτήν την ίδια την πολεμική τους σημαία οι Ναζί θριαμβευτικά ως τότε στη Βαρσοβία, στη Βιέννη, στην Αμβέρσα, στη Νορβηγία, στο Παρίσι και στο Βελιγράδι και απειλούσαν να τη στήσουν σε όλο τον κόσμο τότε. Μα εδώ είναι Ελλάδα. Είναι η μικρή χώρα που απ' αυτή ξεπετάχτηκε η φλόγα του Πολιτισμού. Είναι η χώρα που δίνει το παράδειγμα πάντα στις κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας".
Ο Απόστολος Σάντας με καταγωγή από τη Λευκάδα, γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1922 στην Πάτρα.
Πάντοτε ιδεολόγος και σεμνός έλεγε: "Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα πάρα πολύ. Την αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες, "ανώνυμοι"".
Ο Σάντας ήρθε στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του το 1934. Το 1940 τελείωσε το γυμνάσιο και αμέσως εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε μετά την απελευθέρωση της χώρας.
Το 1942 εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στην ΕΠΟΝ για να καταλήξει στο βουνό με τον ΕΛΑΣ όπου συμμετείχε σε πολλές μάχες και τραυματίσθηκε το 1944.
Η δράση του είναι αδιάκοπη και το 1946 εξορίζεται στην Ικαρία, το 1947 φυλακίζεται στην Ψυττάλεια και το 1948 εστάλη στη Μακρόνησο. Από εκεί κατάφερε να ξεφύγει για να καταλήξει στην Ιταλία και στη συνέχεια στον Καναδά, όπου θα ζήσει έως και το 1962. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1963.
Όσον αφορά στο κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας τον Μάιο του 1941,ο Λάκης Σάντας αναφέρεται εκτενώς, εκφράζοντας τις σκέψεις του για εκείνη τη νύχτα που καθόρισε τη υπόλοιπη ζωή του, στο βιβλίο του, που εκδόθηκε το Σεπτέμβριο του 2010 από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα με τίτλο «Μια νύχτα στην Ακρόπολη... μνήμες από μία σπουδαία εποχή».
Λέει ο Σάντας στην αρχή του βιβλίου: «Σε κάποιο βιβλίο του Κίπλινγκ, ή της Περλ Μπακ - δεν θυμάμαι τώρα ακριβώς πότε και πού - διάβασα ότι οι γέροι Κινέζοι, όταν γεννιέται ένα καινούργιο εγγόνι τους, πηγαίνουν στο νεογέννητο και του εύχονται να ζήσει τη ζωή του σε ενδιαφέρουσες και σπουδαίες εποχές. Αυτό ακριβώς συνέβη σε μένα και τους συνομήλικούς μου Έλληνες. Ζήσαμε σε πολύ ενδιαφέρουσες και σπουδαίες εποχές... Σε αυτά τα χρόνια, όλοι μαζί οι Έλληνες και Ελληνίδες, της λεγόμενης γενιάς του '40, ανεβάσαμε την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό ψηλά και γράψαμε ιστορία».
Η οικογένειά του ευχαριστεί θερμά τον διευθυντή, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές του Κέντρου Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας (Μ.Α.Θ.) του νοσοκομείου "Σωτηρία", που έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να τον σώσουν.
►Δείτε το ντοκιμαντέρ «Τη νύχτα που κατέβηκε η σβάστικα» (1997) από το αρχείο της ΕΡΤ.
Συλλυπητήρια μηνύματα για το θάνατο του Λάκη Σάντα
Θλίψη στο πανελλήνιο προκάλεσε η ανακοίνωση του θανάτου του Λάκη Σάλτα και ο πολιτικός κόσμος εκφράζει τα συλλυπητήρια του .
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας στο συλλυπητήριό του μήνυμα τονίζει: "Σήμερα αποχαιρετάμε έναν γνήσιο πατριώτη και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, έναν άνθρωπο που έγραψε μία από τις πιο λαμπρές σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Με την κίνησή του να κατεβάσει μαζί με τον Μανώλη Γλέζο τη σημαία του φασισμού από τον Ιερό Βράχο, θα αποτελεί για πάντα πηγή έμπνευσης για την πατρίδα και τις επόμενες γενιές. Ο Λάκης Σάντας αφήνει πίσω του μια κληρονομιά που προκαλεί σεβασμό και δέος. Υπήρξε αληθινός ήρωας, πρόσωπο-σύμβολο για την Ελλάδα, που δεν εξαργύρωσε την προσφορά του και δεν αντάλλαξε τον πατριωτισμό και το δημοκρατικό μεγαλείο του. Καλούμαστε όλοι να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη του. Στους δικούς του ανθρώπους εκφράζω τα πιο θερμά μου συλλυπητήρια".
Στο μήνυμά του ο πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, είπε για το θάνατο του Λάκη Σάντα: "Ο Λάκης Σάντας υπήρξε μια μορφή σύμβολο της Εθνικής Αντίστασης. Δεν ήταν μόνο η γενναία ενέργειά του μαζί με τον Μανώλη Γλέζο απέναντι σε ό,τι συμβόλιζε τότε τον φασισμό, τη σβάστικα και το "χτύπημα" στην καρδιά του ναζισμού, που αναπτέρωσε τις ελπίδες για Ελευθερία σε ολόκληρη την Ευρώπη, δεν ήταν μόνο οι αγώνες του απέναντι στις κατοχικές δυνάμεις, ήταν και οι αγώνες του για την δημοκρατία, την αριστερά και την αξιοπρέπεια και πάνω απ΄ όλα η σεμνότητά του και το ήθος του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, που χαρακτήρισαν αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο. Με τις αρχές του, με τους αγώνες του, με τη στάση του, μας έδειξε έναν δρόμο που αποτελεί παρακαταθήκη για όλους μας. Θα τον τιμούμε πάντα. Στους οικείους του εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια".
Ο πρόεδρος της Ν.Δ Αντώνης Σαμαράς δήλωσε για το θάνατο του Απόστολου Σάντα: "Μια από τις ηρωικότερες μορφές της Αντίστασης, ο Απόστολος Σάντας, έφυγε σήμερα από κοντά μας.
Στο πρόσωπό του ο Ελληνισμός αναγνωρίζει τον πιο αγνό πατριωτισμό. Εκείνο που τον έκανε να αναζητά τι μπορούσε να δώσει και όχι τι να πάρει από την Πατρίδα. Τα μάτια μου, έλεγε ο ίδιος, εδάκρυσαν μόλις είδα την πολεμική σημαία των κατακτητών στο Μνημείο του Πολιτισμού και της Λευτεριάς, τον Παρθενώνα. Και ύστερα άστραψαν από φλόγα. Πήρε τότε, μαζί με το Μανώλη Γλέζο, τη μεγάλη απόφαση: Να υποστείλουν την κατοχική και να υψώσουν την Ελληνική Σημαία. Απόφαση γενναιότητας και αυτοθυσίας, που έκανε το ακατόρθωτο λαμπρή πραγματικότητα, σηκώνοντας ακόμη πιο ψηλά τα όρια του ηρωισμού.
Ο Απόστολος Σάντας εντάχθηκε, αμέσως μετά, στο Αντάρτικο και πήρε ενεργό μέρος την Εθνική Αντίσταση, πρωτοστατώντας σε επικίνδυνες αποστολές και ηρωικές μάχες. Έγινε σύμβολο πατριωτισμού, αυταπάρνησης και ανιδιοτέλειας. Με το παράδειγμά του, έδωσε στους Έλληνες, μέσα στην καταχνιά της κατοχής, το δικαίωμα να ελπίζουν, το κουράγιο να παλεύουν και τη δυνατότητα να επαναλαμβάνουν τα λόγια του: "Μα εδώ είναι Ελλάδα. Μια μικρή χώρα, που από αυτήν ξεπετάχτηκε η φλόγα του Πολιτισμού. Η χώρα που δίνει πάντα το παράδειγμα στις κρίσιμες στιγμές της ιστορίας".
Ας κρατήσουμε, σήμερα, την παρακαταθήκη του αυτή. Αλλά και το πρότυπο μιας σεμνής ζωής γεμάτης αγώνες, προσφορά και περηφάνια. Η μνήμη του θα είναι αιώνια. Στους οικείους του εκφράζουμε τα πιο ειλικρινή μας συλλυπητήρια".
Το ΚΚΕ "εκφράζει την θλίψη του για το θάνατο του αγωνιστή Λάκη Σάντα που με τόλμη συμμετείχε το Μάη του 1941 στο κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από τον βράχο της Ακρόπολης. Στη συνέχεια μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ με το όπλο πολέμησε κατά των κατακτητών και των συνεργατών τους. Για αυτή την αντιστασιακή του δράση τιμωρήθηκε σκληρά από τις αστικές κυβερνήσεις με φυλακές και εξορίες στην Ικαρία και στην Μακρόνησο. Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένειά του".
Ο πρόεδρος του ΣΥΝ και της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας αναφέρει στην ανακοίνωσή του. "Η σημαία της αντίστασης που ύψωσαν στην Ακρόπολη ο Λάκης Σάντας και ο Μανώλης Γλέζος, την περίοδο του φασισμού, σήμερα κυματίζει μεσίστια στις καρδιές μας. Με τον θάνατο του κομμουνιστή Σάντα, η χώρα μας χάνει ένα κομμάτι από τη ζωντανή της ιστορία. Η ανεπανάληπτη γενιά, της ελληνικής εθνικής αντίστασης, αποχαιρετά έναν λαμπρό της εκπρόσωπο. Με βαθιά θλίψη αποχαιρετούμε και εμείς τον άνθρωπο-σύμβολο που με τη γενναιότητά του, τη σεμνότητά του και τις αξίες του αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς και διαρκούς έμπνευσης για όλες τις επόμενες γενιές. Εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στην οικογένειά του και σε όλους τους ανθρώπους που είχαν την τύχη να γνωρίζουν από κοντά τον Λάκη Σάντα".
Η εκπρόσωπος Τύπου των Οικολόγων Πράσινων, Ελεάννα Ιωαννίδου, έκανε την ακόλουθη δήλωση: "Οι Οικολόγοι Πράσινοι εκφράζουμε τη θλίψη μας για τον χαμό ενός από τους τελευταίους ζωντανούς ήρωες, ενός αγωνιστή που έδειξε πόση δύναμη μπορεί να έχει μια μη βίαιη συμβολική διαμαρτυρία ακόμη και σε καιρούς της πιο βάρβαρης και ακραίας βίας. Ο Λάκης Σάντας έγινε σύμβολο για τους κοινωνικούς αγώνες, τόσο με τις ηρωικές πράξεις του όσο και με το παράδειγμα της ζωής του. Ένα παράδειγμα που η ελληνική κοινωνία το έχει ανάγκη σήμερα, περισσότερο από ποτέ. Θα τον θυμόμαστε πρωτίστως ως ένα σπάνιο, σεμνό αγωνιστή, όπως ο ίδιος θα το επιθυμούσε. Τα συλλυπητήρια μας στους οικείους του."
Η Δημοκρατική Αριστερά στο συλλυπητήριο της μήνυμα αναφέρει: "Ο Απόστολος Σάντας υπήρξε ένα σύμβολο της αντίστασης του λαού μας κατά της γερμανικής κατοχής και του φασισμού. Με απαράμιλλο θάρρος, 20χρονο παιδί τότε, κατέβασε μαζί με τον Μανώλη Γλέζο, τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη. Διέτρεξε όλη του τη ζωή και την αγωνιστική του διαδρομή με απίστευτη σεμνότητα, πράγμα το οποίο κάνει σήμερα την απώλειά του ακόμη μεγαλύτερη. Η Αριστερά και ολόκληρος ο ελληνικός λαός θα τον έχουν πάντα στην καρδιά τους και στη μνήμη τους".
οι ηρωες πεθαινουν, αφηνοντας μας παρακαταθηκη τις ηρωικες τους πραξεις να μας θυμιζουν πως και οι ιδιοι καποτε υπηρξαν, ζωντανοι, αληθινοι, απλοι μα οχι κοινοι ανθρωποι!
ΑπάντησηΔιαγραφήστις δυσκολες μερες που διανυουμε, οταν οι ηγεσιες μας ειναι προδοτικες, το ηθικο μας παρακμαζον και οι αντιστασεις μας αμφιβολες, ακομη και με το θανατο τους εμπνεουν ιδανικα στην αδεια απο νοημα ζωη μας...
για αυριο : καλη μας εργατικη πρωτομαγια!
για καποτε: φτου ξελεφτερια για ολους!!!