αντιπαριος: Μια χώρα Τρώων η χώρα μας, μολονότι την κατοικούν Έλληνες.

Ελληνες σε χώρα Τρώων...

Tου Παντελη Μπουκαλα

Ταραγμένη η χώρα επί μήνες. Ταυτόχρονα μουδιασμένη και θυμωμένη, σιωπηλή και επιθετικότατα ομιλητική, φίλαυτη και αλληλέγγυα, λίγο πριν - λίγο μετά το κατώφλι μιας κατάθλιψης που η θεραπεία της φαίνεται κάθε μέρα λιγότερο πιθανή. Ηδη αποδίδει πικρούς καρπούς η επιχείρηση της μαζικής ενοχοποίησης, σχεδόν με φυλετικά κριτήρια («τα ρεμάλια οι Ελληνες, τα παράσιτα της ενάρετης Ευρώπης...»)· μια επιχείρηση στην οποία πρωτοστάτησαν οι καθοδηγητές της διεθνούς κοινής γνώμης, μίντια, πολιτικοί ηγέτες, οικονομικοί αναλυτές, για να βρουν γρήγορα θερμή υποστήριξη από τους ημετέρους προθύμους, που ξαναβρήκαν την ευκαιρία να παίξουν το παλιό παιχνίδι της διάχυσης των ευθυνών, ώστε να παραγραφούν οι δικές τους, να χαθούν μέσα στο όλον.

Μερίδιο ευθύνης για τον δρόμο που πήρε ο τόπος μας, για το πώς τον ξοδέψαμε, έχουμε όλοι. Αλλά, μα την αλήθεια, δεν αποφασίσαμε όλοι μαζί να φορτωθούμε το «εθνικό όραμα» των Ολυμπιακών που το πληρώσαμε πανάκριβα μόνο και μόνο για να ικανοποιηθεί η μωροφιλοδοξία ελαχίστων και να εξυπηρετηθούν οι κερδοσκοπικοί σχεδιασμοί άλλων ευπατριδών με τη μέθοδο της άνευ διαγωνισμού ανάθεσης έργων λόγω του κατασκευασμένου «κατεπείγοντος» χαρακτήρα τους - και, πάνω κάτω, πρόκειται για τους ίδιους πεντακοσιομέδιμνους που, επιδεικνύοντας άλλη μια φορά τον υψηλό πατριωτισμό τους, έχουν ήδη εξαγάγει ένα καλό κομμάτι των κεφαλαίων τους στις ασφαλείς τράπεζες της Ελβετίας. Δεν συντάξαμε όλοι μαζί τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, τον νόμο δηλαδή που απαλλάσσει εκ προοιμίου οποιονδήποτε ασκεί εξουσία. Δεν συναινέσαμε όλοι στα υπέρογκα εξοπλιστικά προγράμματα. Δεν τζογάραμε όλοι στο Χρηματιστήριο, εκμεταλλευόμενοι την εσωτερική πληροφόρηση. Δεν ήμασταν όλοι διπλοτριπλοθεσίτες αργόμισθοι υπό την σκέπη του κόμματός μας, γαλάζιου ή πράσινου, που, για να ανταμείψει τα «δικά του παιδιά», διόγκωσε το Δημόσιο. Δεν ήμασταν όλοι στους καταλόγους επιχορηγουμένων της Ζίμενς ούτε στους καταλόγους των επιδοτουμένων με μυστικά κονδύλια, τάχα προς εξυπηρέτηση εθνικών σκοπών. Δεν προσκυνήσαμε όλοι το δόγμα «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Δεν ιδρύσαμε όλοι οφσόρ εταιρείες σε εξωτικά νησιά για να εξασφαλίσουμε «το μέλλον των παιδιών μας», ούτε δεχτήκαμε επιταγές αγνώστων, και πάλι «για το καλό των παιδιών μας». Δεν κλέψαμε όλοι την εφορία δηλώνοντας ένα αστείο ετήσιο εισόδημα, την ώρα που και εξοχικά διαθέταμε σε όρη και σε νησιά, και σκάφη και στόλο πολυτελών αυτοκινήτων και παχυλές καταθέσεις. Δεν μαγαρίσαμε όλοι και δεν μαγαριστήκαμε όλοι. Γιατί δεν είμαστε όλοι Ελληνες (ή γενικώς πολίτες ή άνθρωποι) με τον ίδιο τρόπο.

Με το φαρμάκι της συλλογικής ευθύνης ωστόσο να πληγώνει βαριά και το αίσθημα και τον νου της, μάταια προσπαθεί η χώρα να σχηματίσει μια γενική εικόνα, κάπως συνεκτική και λογική, με τα κομμάτια πληροφόρησης και τα τρίμματα νοήματος που έχει στη διάθεσή της. Μάταια δοκιμάζει να ερμηνεύσει τα συμβαίνοντα, όσα καλύπτονται πίσω από αγγλικής κοπής αρκτικόλεξα, ESM, ECB, IMF, CDS, κι από κοντά τα funds, τα haircut, τα selective default και τα λοιπά συσκοτιστικά. Τα χρησιμοποιούν βέβαια όλα τούτα με άνεση, αν όχι και με κάποια ξιπασιά, οι ειδήμονες, αυθεντικοί ή κατά δήλωσή τους. Σε τίποτα το συγκεκριμένο δεν μεταφράζονται όμως για όσους «πρωτόγονους» και «απροσάρμοστους» εξακολουθούν να ζουν και να νιώθουν τον κόσμο στην προ παγκοσμιοποιήσεως εποχή του, τότε που οι πεταλούδες ήταν απλώς πεταλούδες και όχι υπαίτιες, με το πέταγμά τους, για την κατακρήμνιση του ενός ή του άλλου χρηματιστηρίου μυριάδες μίλια μακριά. Υπάρχουν ακόμα τέτοιοι άνθρωποι, παλαιικοί, που δεν ξέρουν τι στα κομμάτια σημαίνει το credit default swaps ή το EFSF, και δεν διανοούνται ότι οφείλουν να το πάρουν απόφαση πως άρχοντες του πλανήτη είναι οι οίκοι αξιολόγησης, οι Μούντις και οι Στάνταρ εντ Πουρς ή η Λίμαν Μπρόδερς, και όχι οι εκλεγόμενοι πολιτικοί, έστω μέτριοι, έστω διεφθαρμένοι. Οπως υπάρχουν βέβαια και πολλοί, και όχι μονάχα στα χωριά αλλά και σε πόλεις, που δεν έχουν υπολογιστή και δεν μπορούν να απολαύσουν τα αγαθά της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης, με τα σιντί και τα ντιβιντί που παίζουν - δεν παίζουν. Πρωτοπόρος η υπουργός της Παιδείας, θεώρησε λήξασα την εποχή του τυπωμένου χαρτιού και επιχείρησε να παραστήσει την αποτυχία της σαν πρόοδο και τον τραγέλαφο σαν ψηφιακή επανάσταση. Τυπικός πασοκισμός.

Μια χώρα Τρώων η χώρα μας, μολονότι την κατοικούν Ελληνες. Ξέρουμε πως δεν φταίει «της τύχης η καταφορά», αλλά, όπως και οι αντίπαλοι των Αχαιών, «κομάτι κατορθώνουμε· κομάτι / παίρνουμ’ επάνω μας»· μα γρήγορα, πριν καν «αρχίσουμε να ’χουμε θάρρος και καλές ελπίδες», ξαναβυθιζόμαστε στην πεποίθηση της ματαιότητας, που απορρέει και από την αίσθηση ότι είμαστε πιόνια σε ένα αδυσώπητο παιχνίδι που δεν υπερβαίνει μόνο τους ανωνύμους, αλλά και όσους υποτίθεται ότι ηγεμονεύουν πολιτικά στη χώρα τους ή και στον πλανήτη όλο. Και, σαν τους Τρώες, βλέπουμε τις θυσίες μας, βαρύτερες έπειτα από κάθε «σωστικό» πρόγραμμα, να μην έχουν αντίκρισμα, αλλά να καταντούν μια σοφιστική δικαιολογία για τα αμέσως επόμενα πλήγματα.

Και τα πλήγματα είναι πολλά και κάθε είδους. Για «μειωμένη δημοσιονομική κυριαρχία» μιλάει ο υπουργός Οικονομικών, διαλέγοντας με προσοχή λέξεις που θα ακουστούν ουδέτερες και ανώδυνες. Θα πρέπει δηλαδή να πιστέψουμε ότι το ελληνικό πρόβλημα είναι απλώς δημοσιονομικό, ότι η καθόλου κυριαρχία μας δεν αμφισβητείται και δεν μειώνεται, ότι η περηφάνια μας, όπως κι αν την εννοήσουμε, δεν πλήττεται βάναυσα. Να πιστέψουμε εντέλει ότι δεν είναι τίποτα σπουδαίο να διοικείται η Ελλάδα όχι από εκείνους που εκλέξαμε διά της ψήφου μας (έστω κι αν άλλα, εντελώς διαφορετικά απ’ όσα τώρα πράττουν, κατέθεταν προεκλογικά δίκην συμβολαίου με τον λαό), αλλά από τα εκτελεστικά όργανα μιας τρικέφαλης αυτοκρατορίας. Κι αυτοί οι επικυρίαρχοι, που οι φανατικότεροι της εθελοδουλίας τούς καλωσορίζουν, συχνά δεν μπαίνουν καν στον κόπο της αυτοπρόσωπης παρουσίας στην επαρχία που τους έχουν αναθέσει, αρκούμενοι στη διαχείριση διά τηλεδιασκέψεων.

Πώς αλλάζει κανείς κανάλι με το τηλεχειριστήριό του, με την ψευδαίσθηση της ελεύθερης επιλογής; Ετσι, κάπως έτσι, πατάνε ένα κουμπί στο τηλεχειριστήριό τους οι νέοι αυθέντες και αλλάζουν πρόγραμμα (οικονομικό και πολιτικό) για την Ελλαδα, περνώντας από τη μία απαίτηση στην άλλη, από τον πρώτο εκβιασμό στον δεύτερο, τον τρίτο, τον δέκατο. Κι αν οι ημεδαποί διοικητές μας, πρωθυπουργοί και αντιπρόεδροι, επιμένουν να σιτίζονται με τη φαντασίωση ότι αυτοί κρατούν το τηλεχειριστήριο, αυτοί αποφασίζουν, σχεδιάζουν και επιβάλλουν, σ’ εμάς δεν επιτρέπονται τέτοιες αυταπάτες. Η καλλιεργημένη αυταπάτη άλλωστε πως είμαστε ο ομφαλός του κόσμου δεν είναι ανεύθυνη για το ναυάγιό μας, που μας έφερε όντως στο κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος αλλά για λόγους σφόδρα αντίθετους από εκείνους που θα ενίσχυαν την αυτοεκτίμησή μας.