Πικρή ελευθερία στους «θλιβερούς τροπικούς»...

Oταν ρωτήθηκε τι γνώμη είχε για τον δυτικό πολιτισμό, ο Μαχάτμα Γκάντι έδωσε μια απάντηση που έμεινε στην Ιστορία: «Ο δυτικός πολιτισμός; Μια ωραία ιδέα! Γιατί δεν προσπαθούμε, άραγε, να την βάλουμε στην πράξη;». Ο σαρκασμός του είχε, βέβαια, στόχο την υποκρισία των μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων, που σάλπιζαν τη δημοκρατία στο εσωτερικό τους, ενώ εφάρμοζαν τη δικτατορία του ισχυρού στον διεθνή στίβο. Η Αϊτή, το πιο φτωχό, αλλά και το πρώτο ανεξάρτητο κράτος της Λατινικής Αμερικής, επιβεβαίωσε πολλές φορές στην Ιστορία της τον αφορισμό του Ινδού ηγέτη.

Η «Ισλα Εσπανιόλα», δώρο του Χριστόφορου Κολόμβου στο ισπανικό στέμμα, πέρασε το1697 εν μέρει υπό τον ζυγό των Γάλλων, οι οποίοι εισήγαγαν σκλάβους από την Αφρική για τις φυτείες τους. Μετά την Άλωση της Βαστίλλης, το 1789, οι μαύροι της Αϊτής πήραν στα σοβαρά τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και εξεγέρθηκαν ζητώντας την ελευθερία τους, την οποία το επαναστατημένο Παρίσι τούς αναγνώρισε, το 1794. Στη συνέχεια, όμως, ο Ναπολέων έστειλε τον αυτοκρατορικό στρατό προσπαθώντας να αναστυλώσει, διά πυρός και σιδήρου, τη δουλεία. Τελικά, οι Γάλλοι αποσύρθηκαν και το 1804 ιδρύθηκε η πρώτη δημοκρατία μαύρων.

Εναν αιώνα αργότερα, η Αϊτή δοκίμασε στην πράξη τη συνέπεια της άλλης μεγάλης δημοκρατίας του δυτικού κόσμου. Υπακούοντας στις εκκλήσεις αμερικανικών τραπεζών, που ανησυχούσαν για τα δάνειά τους στην Αϊτή, ο πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον, διαπρύσιος θιασώτης της αυτοδιάθεσης των εθνών, επέβαλε το 1915 κατοχικό καθεστώς, το οποίο θα διαρκούσε μέχρι το 1934. Αμερικανοί έγραψαν το Σύνταγμα της Αϊτής και ανέλαβαν τα υπουργεία Οικονομικών και Δημοσίων Έργων, την αστυνομία και τα τελωνεία. Το 1929 πεζοναύτες έπνιξαν στο αίμα μεγάλη διαδήλωση αγροτών.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αϊτή βρέθηκε κάτω από τον ζυγό των πατρός και υιού Ντιβαλιέ, μέχρι τη λαϊκή εξέγερση που οδήγησε στην εξουσία τον χαρισματικό καθολικό ιερέα Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος εκλέχτηκε δημοκρατικά δύο φορές από τον λαό του και ισάριθμες ανετράπη από τον στρατό και τους ισχυρούς προστάτες του.

Αναγνώρισε πρώτη την ελληνική ανεξαρτησία

Σε αυτό το μικρό, υπερήφανο έθνος της Καραϊβικής εμείς οι Ελληνες οφείλουμε κάτι περισσότερο από σεβασμό. Η Αϊτή ήταν το πρώτο κράτος που αναγνώρισε την ελληνική ανεξαρτησία και έσπευσε να βοηθήσει την Επανάσταση του 1821. Αν και ηγείτο μιας κατεστραμμένης, από τον δικό της εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, χώρας, ο πρόεδρος Μπουαγιέ έστειλε στον Αδαμάντιο Κοραή, στο Παρίσι, 25 τόνους καφέ για να πωληθούν ώστε να αγοραστούν ελληνικά όπλα, αλλά και 100 μαύρους εθελοντές, οι οποίοι, για αδιευκρίνιστους λόγους, δεν έφτασαν ποτέ στα χώματά μας, χωρίς αυτό να μειώνει το ηθικό μας χρέος.

Πέτρος Παπακωνσταντίνου Καθημερινή