Ουραγός η Ελλάδα στα δικαιώματα των μεταναστών

Των Νίκου Μορφονιού-Μαρίας Καλυβιώτου ΑΥΓΗ

Στον πάτο της Ευρώπης, εμφανίζοντας μία από τις δυσμενέστερες νομοθεσίες για την ιθαγένεια και την πολιτική συμμετοχή των μεταναστών βρίσκεται η Ελλάδα, όπως δείχνει η μεγαλύτερη συγκριτική έρευνα που έχει γίνει ποτέ ανάμεσα σε 28 χώρες (οι 25 της Ε.Ε. και οι Νορβηγία, Ελβετία, Καναδάς) για την ένταξη των Μεταναστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έρευνα του 2007 υπό τον τίτλο Δείκτης Πολιτικών Ένταξης των Μεταναστών (Migrant Intergration Policy Index - MIPEX 2007) ΕΔΩκατατάσσει την Ελλάδα ανάμεσα στις 4 τελευταίες χώρες της Ε.Ε. μαζί με Κύπρο, Αυστρία και Λετονία, περιλαμβάνοντας όλα τα πεδία άσκησης της μεταναστευτικής πολιτικής/νομοθεσίας (πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ιθαγένεια, πολιτική συμμετοχή, μακρά διαμονή, οικογενειακή επανένωση, προστασία κατά των διακρίσεων).

Ειδικά στα πεδία της ιθαγένειας και των πολιτικών/εκλογικών δικαιωμάτων, τα οποία έρχεται σήμερα να ρυθμίσει το νέο νομοσχέδιο, η χώρα μας βρίσκεται στην 27η και την 26η θέση αντίστοιχα. Η “Κ.Α.” παρουσιάζει αναλυτικά τι ισχύει στα παραπάνω πεδία σε 15 κράτη, από τις χώρες με αυστηρή ως εκείνες με την ευνοϊκότερη πολιτική. Να επισημάνουμε ότι η έρευνα αφορά τους νόμιμους μετανάστες και πρόκειται για αντικειμενική, μη αμφισβητήσιμη καταγραφή των υπαρχουσών νομοθεσιών/πολιτικών, χωρίς υποκειμενικές αξιολογήσεις.

Γερμανία

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Οι περισσότεροι μετανάστες πρέπει να κατοικούν για 8 χρόνια προτού υποβάλλουν αίτηση για τη γερμανική υπηκοότητα. Τα παιδιά και τα εγγόνια τους πρέπει να ικανοποιήσουν πρόσθετες απαιτήσεις προτού γίνουν Γερμανοί πολίτες. Οι προϋποθέσεις για πολιτογράφηση είναι οι αυστηρότερες μετά από εκείνες της Αυστρίας και της Δανίας, καθώς μεταξύ άλλων πρέπει να υποβληθούν σε τεστ γλωσσομάθειας και ένταξης και σε έλεγχο ποινικού μητρώου, ενώ πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν επαρκές εισόδημα. Η Γερμανία επιτρέπει τη διπλή υπηκοότητα σε πολιτογραφημένους μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ενώ στα παιδιά των μεταναστών υπό πολύ αυστηρούς όρους.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Το γερμανικό κράτος επιτρέπει στους μετανάστες την ίδρυση ενώσεων και την προσχώρηση στα πολιτικά κόμματα. Ωστόσο, παρά την απόφαση του 2005 της Ομοσπονδιακής Συμβουλευτικής Επιτροπής για τους Αλλοδαπούς ότι οι επί μακρόν διαμένοντες έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στις τοπικές εκλογές, οι μετανάστες δεν μπορούν ακόμη να ψηφίσουν. Μερικές τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις συμβουλεύονται τους μετανάστες με έναν δομημένο τρόπο για τις πολιτικές που έχουν επιπτώσεις σ’ αυτούς. Σε μερικά ομόσπονδα κρατίδια, οι μετανάστες μπορούν ελεύθερα να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους, ενώ σε άλλες περιοχές και στο εθνικό επίπεδο διορίζονται από την κυβέρνηση.

Δανία

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Οι περισσότεροι πρώτης γενιάς μετανάστες πρέπει να ζήσουν στη Δανία για εννέα χρόνια πριν πάρουν τη δανική υπηκοότητα, αν και οι Σκανδιναβοί πολίτες μπορούν να την πάρουν μετά από δύο έτη. Η δεύτερη και τρίτη γενιά αντιμετωπίζει επίσης πρόσθετους όρους. Στις προϋποθέσεις πολιτογράφησης περιλαμβάνονται πανάκριβες διαδικασίες γραπτών εξετάσεων γλωσσομάθειας και ένταξης, καθώς και αυστηροί έλεγχοι στο μητρώο και το εισόδημα. Το κράτος δεν μπορεί να αποσύρει την υπηκοότητα που παραχώρησε, εφόσον δεν υπάρχει εναλλακτική για τον πολιτογραφημένο. Η διπλή υπηκοότητα δεν επιτρέπεται για τα παιδιά γεννημένα στη χώρα ή για τους περισσότερους πολιτογραφημένους πολίτες.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Ανεξάρτητα αν έχει τη δανική υπηκοότητα ή όχι, κάθε κάτοικος που ζει νόμιμα στη χώρα για τρία χρόνια και έχει περάσει το 18ο έτος της ηλικίας του, έχει το δικαίωμα να ψηφίσει και να εκλεγεί στις τοπικές και περιφερειακές εκλογές.

ΙΤΑΛΙΑ

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Ένας μετανάστης στην Ιταλία αντιμετωπίζει τους τρίτους κατά σειρά αυστηρότερους όρους πολιτογράφησης. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, που χρονολογείται από το 1992, οι πρώτης γενιάς μετανάστες μπορούν να πάρουν την ιθαγένεια μετά από δέκα συνεχή χρόνια διαμονής. Ο κώδικας πολιτογράφησης του 2006 ορίζει ότι τα γεννημένα στην Ιταλία παιδιά των μεταναστών παίρνουν αυτόματα την ιθαγένεια, μόνο αν οι γονείς τους ικανοποιούν ορισμένες πρόσθετες απαιτήσεις, όπως να είναι επί μακρόν διαμένοντες και να έχουν επαρκές εισόδημα. Ανάμεσα στις προϋποθέσεις πολιτογράφησης είναι οι εξετάσεις γλωσσομάθειας και ένταξης, καθώς και απαιτήσεις, που σχετίζονται με την υγεία, το εισόδημα και το ποινικό μητρώο. Τέλος, η ιταλική υπηκοότητα των πολιτογραφημένων μπορεί να αποσυρθεί οποιαδήποτε στιγμή για πολλούς λόγους.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Οι μετανάστες δεν έχουν εκλογικά δικαιώματα, ούτε σε εθνικό ούτε σε τοπικό επίπεδο. Ένας μετανάστης μπορεί να προσχωρήσει σε ένα πολιτικό κόμμα, αλλά δεν μπορεί να ψηφίσει ή να είναι υποψήφιος στις τοπικές ή περιφερειακές εκλογές. Οι μετανάστες μπορούν να διαμορφώσουν τις ενώσεις τους, οι οποίες εκλέγουν τους αντιπροσώπους (με την κρατική πάντα παρέμβαση) στους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς συμβουλευτικούς οργανισμούς.

ΙΣΠΑΝΙΑ

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Οι μετανάστες που επιθυμούν να πολιτογραφηθούν πρέπει να έχουν ζήσει στην Ισπανία για 10 έτη με επιτρεπτές σύντομες μόνο περιόδους απουσίας. Αν ανήκουν ωστόσο σε ομάδες όπως σύζυγοι Ισπανών υπηκόων, πρόσφυγες ή πολίτες πρώην αποικιών, έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση. Το κράτος επιτρέπει στα παιδιά και τα εγγόνια γεννημένα στην Ισπανία να πάρουν την υπηκοότητα, χωρίς πρόσθετους όρους (π.χ., νομιμότητα των γονέων). Εντούτοις, δεν την λαμβάνουν αυτόματα με τη γέννηση. Οι υποψήφιοι πρέπει να πληρούν κάποιους όρους συμπεριλαμβανομένων ενός αυστηρού ελέγχου μητρώου και μιας απλής εξέτασης γλώσσας και ένταξης βασισμένων σε μια συνέντευξη.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Το ισπανικό σύνταγμα επιτρέπει στους υπηκόους τρίτων χωρών να συμμετέχουν στις τοπικές εκλογές βάσει της αμοιβαιότητας / συμφωνίας με τα κράτη προέλευσης. Αυτό αρχικά ίσχυσε μόνο για τους Νορβηγούς, ωστόσο τον Ιούνιο του 2006, η κυβέρνηση εξήγγειλε την πρόθεσή της να υπογράψει τις συμφωνίες αμοιβαιότητας με 5 λατινοαμερικάνικες χώρες. Έκτοτε εχει δεσμευθεί να παράσχει σε όλους τους εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπηκόους τα ίδια δικαιώματα ψήφου, όπως όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. Η κυβέρνηση συμβουλεύεται συστηματικά αντιπρόσωπους μεταναστών μέσω των οργανισμών, όπως το εθνικό φόρουμ για την κοινωνική ολοκλήρωση των μεταναστών, ωστόσο αυτοί οι αντιπρόσωποι επιλέγονται και διορίζονται από το κράτος.

ΑΥΣΤΡΙΑ

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Η διαδικασία πρόσβασης στην υπηκοότητα στην Αυστρία είναι η αυστηρότερη από τις 28 χώρες του MIPEX. Οι περισσότεροι νομίμως διαμένοντες μετανάστες κάτοικοι μπορούν να πολιτογραφηθούν μετά από δέκα έτη. Ακόμη και οι σύζυγοι Αυστριακών, για να πάρουν την αυστριακή υπηκοότητα πρέπει να πληρούν 6 χρόνια διαμονής και 5 έτη γάμου. Οι υποψήφιοι πρέπει να αποδείξουν ότι δεν πάσχουν από επικίνδυνες ασθένειες και ότι έχουν ζήσει τα τελευταία τρία χρόνια χωρίς την ανάγκη οποιωνδήποτε προνοιακών παροχών. Οι μετανάστες πρέπει να περάσουν ένα τεστ για το επίπεδο ένταξής τους, καθώς επίσης και μια γραπτή πολλαπλής επιλογής εξέταση για το πολιτικό σύστημα και την ιστορία της Αυστρίας και των ομοσπονδιακών επαρχιών. Τέλος, οι αρχές πρέπει να κρίνουν εάν ο υποψήφιος έχει έναν προσανατολισμό “προς την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή στην Αυστρία και προς τις βασικές αρχές ενός ευρωπαϊκού δημοκρατικού κράτους”...

Τα παιδιά και τα εγγόνια γεννημένα στη χώρα μπορούν να γίνουν Αυστριακοί πολίτες μέσω μιας ειδικής υπό ευνοϊκότερους όρους πολιτογράφησης.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Οι μετανάστες δεν μπορούν να ψηφίσουν στις εκλογές, τοπικές και εθνικές. Αναφορικά με τις πολιτικές ελευθερίες, ορισμένες πόλεις συμβουλεύονται με θεσμικό τρόπο τους μετανάστες μέσω των άμεσα εκλεγμένων αντιπροσώπων τους, ωστόσο η εθνική κυβέρνηση δεν έχει κανένα τρόπο να συμβουλεύεται του μεταναστές για τις πολιτικές που επηρεάζουν τις ζωές τους.

ΚΥΠΡΟΣ

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Οι σύζυγοι Κυπρίων μπορούν να πολιτογραφηθούν μετά από τρία έτη, όμως οι περισσότεροι μετανάστες πρέπει να περιμένουν οκτώ. Ακόμη και τα παιδιά τους, που γεννήθηκαν στην Κύπρο, πρέπει να περάσουν από την ίδια διαδικασία πολιτογράφησης, χωρίς καμιά ειδική ρύθμιση. Για να γίνουν υπήκοοι, οι υποψήφιοι πρέπει επίσημα να ελεγχθούν για το ήθος και την προσωπικότητά τους.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Οι μετανάστες δεν μπορούν να ψηφίσουν σε οποιεσδήποτε εκλογές, δεν ερωτώνται από την κυβέρνηση, και δεν λαμβάνουν καμία χρηματοδότηση για τις ενώσεις τους.

ΕΛΛΑΔΑ

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: Αυτό που ισχύει μέχρι σήμερα είναι ότι ο μετανάστης πρέπει να ζει στην Ελλάδα για δέκα από τα προηγούμενα δώδεκα έτη. Τα παιδιά των μεταναστών αντιμετωπίζουν τις ίδιες απαιτήσεις πολιτογράφησης. Η διαδικασία πολιτογράφησης περιλαμβάνει ακόμη συνέντευξη για το επίπεδο γλωσσομάθειας και το ήθος του υποψήφιου, αυστηρό έλεγχο του ποινικού μητρώου, υψηλό παράβολο (1.500 ευρώ) και την απαγγελία όρκου.

Η διοίκηση έχει την απόλυτη ευχέρεια να μην δικαιολογήσει καν τους λόγους απόρριψης μιας αίτησης πολιτογράφησης. Το κράτος μπορεί να αφαιρέσει την υπηκοότητα από έναν πολιτογραφημένο, ακόμα κι αν τον άφηνε άνευ υπηκοότητας, ενώ λίγες νομικές εγγυήσεις προσφέρονται και δεν υπάρχει κανένα μέσο για την επανόρθωση.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ: Οι μετανάστες δεν εμποδίζονται να συγκροτήσουν ενώσεις, όμως δεν λαμβάνουν χρηματοδότηση ή υποστήριξη και δεν ερωτώνται στις διαδικασίες λήψης απόφασης σε οποιοδήποτε επίπεδο διακυβέρνησης. Οι μετανάστες μπορούν να προσχωρήσουν στα πολιτικά κόμματα, αλλά δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε οποιεσδήποτε εκλογές.

ΣΟΥΗΔΙΑ

Ιθαγένεια: Μία σύζυγος Σουηδού μπορεί να κάνει αίτηση για ιθαγένεια έπειτα από τρία έτη διαμονής στη χώρα. Ενώ όλοι οι Σκανδιναβοί μετανάστες μπορούν να αιτηθούν έπειτα από δύο χρόνια, οι υπόλοιποι πρέπει να περιμένουν πέντε. Τα παιδιά των μεταναστών μπορούν να αιτηθούν ιθαγένεια πριν τα 15 τους χρόνια, εάν οι γονείς τους είναι επί μακρόν διαμένοντες ή μεταξύ των 15 και 18 ετών, εάν έχουν ζήσει στη Σουηδία για τρία χρόνια.

Πολιτική Συμμετοχή: Κάθε νόμιμος κάτοικος μπορεί να ψηφίσει στις τοπικές ή περιφερειακές εκλογές και να θέσει υποψηφιότητα στις τοπικές εκλογές. Μπορούν να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα και να δημιουργούν τις δικές τους ενώσεις, με τη δυνατότητα κρατικής χρηματοδότησης.

ΒΕΛΓΙΟ

Ιθαγένεια: Οι μετανάστες μπορούν να πολιτογραφηθούν εφόσον δεν έχουν διαπράξει ειδεχθή εγκλήματα ή επιδείξει “σοβαρή παραβατική συμπεριφορά”. Σύζυγοι Βέλγων και μετανάστες πρώτης γενιάς μπορούν να πολιτογραφηθούν έπειτα από τρία χρόνια διαμονής. Πριν από τα 12 τους χρόνια, οι μετανάστες δεύτερης γενιάς μπορούν να γίνουν Βέλγοι με δήλωση, εάν και οι δύο γονείς τους έχουν διαμείνει στο Βέλγιο για δέκα χρόνια. Κάθε παιδί άνευ υπηκοότητας γίνεται Βέλγος πολίτης αυτομάτως, με τη γέννησή του. Οι μετανάστες τρίτης γενιάς γίνονται αυτομάτως Βέλγοι, υπό την προϋπόθεση ότι ένας από τους γονείς έχει γεννηθεί στο Βέλγιο και έχει ζήσει εκεί για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Οι περισσότεροι μετανάστες πρώτης γενιάς μπορούν να αιτηθούν υπηκοότητα έπειτα από τρία χρόνια παραμονής τους στη χώρα, ενώ οι πρόσφυγες έπειτα από δύο. Οι επί μακρόν διαμένοντες ή νόμιμοι μετανάστες που ζουν στη χώρα τουλάχιστον επτά χρόνια, αποκτούν άνευ όρων το δικαίωμα στην ιθαγένεια.

Πολιτική Συμμετοχή: Μη Ευρωπαίοι πολίτες που ζουν στο Βέλγιο τουλάχιστον πέντε χρόνια, κερδίζουν το δικαίωμα να ψηφίζουν στις τοπικές εκλογές, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Ιθαγένεια: Οι επιλέξιμοι μετανάστες θα πρέπει να επιτύχουν σε ένα απλό διαγώνισμα για την γλώσσα. Απορρίπτονται μόνο όσοι έχουν διαπράξει αδίκημα που επισύρει τουλάχιστον τριών χρόνων φυλάκιση. Οι μετανάστες δεύτερης γενιάς παίρνουν αυτομάτως την ιθαγένεια, εάν ο ένας γονιός γεννήθηκε στην Πορτογαλία. Κάθε μετανάστης πρώτης γενιάς μπορεί να λάβει την πορτογαλική ιθαγένεια έπειτα από 10 χρόνια διαμονής στη χώρα.

Πολιτική Συμμετοχή: Μόνο πολίτες που προέρχονται από τις δέκα χώρες με τις οποίες έχει υπογράψει η Πορτογαλία αμοιβαίες συμφωνίες μπορούν να ψηφίσουν στις τοπικές εκλογές, έπειτα από τρία χρόνια διαμονής, ενώ όσοι προέρχονται από πορτογαλόφωνες χώρες έπειτα από δύο.

ΚΑΝΑΔΑΣ

Ιθαγένεια: Οι μετανάστες και οι σύζυγοι/σύντροφοι των Καναδών, μπορούν να πολιτογραφηθούν υπό την προϋπόθεση ότι διαμένουν στη χώρα τα τρία τελευταία χρόνια. Όλα τα παιδιά που γεννιούνται στον Καναδά γίνονται αυτομάτως Καναδοί πολίτες, ωστόσο, μπορούν να διατηρήσουν διπλή υπηκοότητα. Απορρίπτονται όσοι μετανάστες έχουν διαπράξει εξακολουθητικά ή σοβαρά αδικήματα, ή αποτύχει στα διαγωνίσματα για τη γλώσσα και την υπηκοότητα. Το κράτος παρέχει δωρεάν μαθήματα για την προετοιμασία των αιτούντων.

Πολιτική Συμμετοχή: Οι μετανάστες δεν μπορούν να ψηφίσουν ή να θέσουν υποψηφιότητα στις τοπικές εκλογές. Οι μεταναστευτικές ενώσεις έχουν πρόσβαση στην κρατική επιχορήγηση, αλλά υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

Ιθαγένεια: Τα παιδιά και τα εγγόνια μεταναστών που έχουν γεννηθεί στο Η.Β. κερδίζουν την ιθαγένεια από τη στιγμή της γέννησής τους. Οι μετανάστες πρώτης γενιάς είναι επιλέξιμοι έπειτα από πέντε χρόνια διαμονής τους στη χώρα, ενώ οι σύζυγοι Βρετανών πολιτών, έπειτα από τρία. Μοναδική προϋπόθεση, να επιτύχουν σε διαγωνισμό γνώσης της αγγλικής γλώσσας, του πολιτικού συστήματος και των δικαιωμάτων του πολίτη.

Πολιτική Συμμετοχή: Όλοι οι μετανάστες μπορούν να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα και να σχηματίζουν ενώσεις. Το κράτος ενημερώνει τους μετανάστες για τα δικαιώματά τους, σε μια ποικιλία σχετικών γλωσσών.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Ιθαγένεια: Οι περισσότεροι μετανάστες πρώτης γενιάς είναι επιλέξιμοι, έπειτα από πενταετή παραμονή τους στη χώρα, ενώ οι πρόσφυγες έπειτα από τρία. Οι σύζυγοι Ιρλανδών μπορούν να αιτηθούν ιθαγένεια έπειτα από 3-5 χρόνια διαμονής. Η πολιτογράφηση των μεταναστών δεύτερης γενιάς εξαρτάται από το αν οι γονείς τους έχουν ζήσει στη χώρα για τουλάχιστον 3-4 χρόνια πριν τη γέννησή τους.

Πολιτική Συμμετοχή: Κάθε νόμιμος κάτοικος μπορεί να ψηφίσει ή να θέσει υποψηφιότητα στις τοπικές εκλογές. Ορισμένοι μετανάστες μπορούν να ψηφίσουν ακόμη και στις βουλευτικές εκλογές. Όμως, οι επί μακρόν διαμένοντες εργαζόμενοι θα πρέπει να αποδείξουν ότι η δουλειά τους τούς αποδίδει τουλάχιστον 30.000 ευρώ και οι κάτοχοι πράσινης κάρτας τουλάχιστον 60.000 ευρώ.

ΓΑΛΛΙΑ

Ιθαγένεια: Οι περισσότεροι μετανάστες πρώτης γενιάς μπορούν να πολιτογραφηθούν έπειτα από πέντε χρόνια νόμιμης διαμονής, ενώ οι απόφοιτοι από γαλλικά πανεπιστήμια έπειτα από δύο. Οι σύζυγοι Γάλλων πρέπει να περιμένουν τέσσερα χρόνια. Τα παιδιά μεταναστών που γεννιούνται στη Γαλλία μπορούν να γίνουν Γάλλοι πολίτες με απλή δήλωσή τους, μόλις ενηλικιωθούν, εφόσον έχουν ζήσει στη Γαλλία πέντε χρόνια. Τα παιδιά τους θεωρούνται Γάλλοι πολίτες από τη στιγμή της γέννησής τους. Προϋπόθεση η γνώση της γλώσσας και ο αποδεδειγμένα καλός χαρακτήρας. Επιτρέπεται η διατήρηση διπλής υπηκοότητας.

Πολιτική Συμμετοχή: Τα εκλογικά δικαιώματα είναι ισχνά, αφού οι μετανάστες δεν μπορούν ούτε να ψηφίσουν, ούτε και να θέσουν υποψηφιότητα σε καμία από τις εκλογικές διαδικασίες. Μπορούν μόνο να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα και να δημιουργούν τις δικές τους ενώσεις.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ

Ιθαγένεια: Για την απόκτηση ιθαγένειας χρειάζεται να αποδειχθεί ότι ο αιτών έχει ένα ικανοποιητικό εισόδημα. Ωστόσο, μπορεί να απορριφθεί αν δεν συμμετέχει στην υποχρεωτική τελετή την Ημέρα της Πολιτογράφησης. Η Ολλανδία δέχεται την διπλή υπηκοότητα για παιδιά μεταναστών.

Πολιτική Συμμετοχή: Όλοι οι μετανάστες που ζουν στη χώρα νόμιμα για πέντε χρόνια, χωρίς διακοπή, έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Επιτρέπεται να σχηματίζουν τις δικές τους ενώσεις και να συμμετέχουν στα πολιτικά κόμματα

επίσης

Μετανάστες: Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω;εδω

Αξίζει να φανταστούμε μια νέα ελληνική κοινωνία εδω