Χώρα περιορισμένης κυριαρχίας

Ένα από τα σταθερά χαρακτηριστικά του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού από την εποχή της κρατικής συγκρότησής του είναι ο αντιφατικός τρόπος με τον οποίο οι άρχουσες τάξεις και οι πολιτικές τους ελίτ διαχειρίζονταν τα θέματα της εθνικής ανεξαρτησίας και των σχέσεων με τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις κάθε εποχής. Η αντιφατικότητα έγκειται στο ότι οι ελληνικές άρχουσες τάξεις συνδυάζουν μια ουσιαστικά υποχωρητική έως ενδοτική στάση έναντι των ισχυρών κρατών με μια «πατριωτική» ρητορική για εσωτερική κατανάλωση. Δεν είναι σπάνια τα ιστορικά παραδείγματα γι’ αυτό: από το αγγλόφιλο και το ρωσόφιλο κόμμα των πρώτων χρόνων της ανεξάρτητης ζωής του ελληνικού κράτους έως την εθνικοφροσύνη που επέδειξαν μετά την Κατοχή οι δοσίλογοι και οι συνεργάτες των Γερμανών…

Για να έρθουμε στη μεταμοντέρνα εποχή μας, ο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη, μολονότι πολιτικός απόγονος των διαφόρων Τσολάκογλου, δε διστάζει να αναφέρεται στην Εθνική Αντίσταση και να απαιτεί τις γερμανικές αποζημιώσεις.

Αυτή η υποκριτική στάση γίνεται ορατή με δραματικό συχνά τρόπο σήμερα, σε μια στιγμή που η ελληνική κοινωνία δέχεται τη χειρότερη νεοφιλελεύθερη επίθεση των τελευταίων 50 χρόνων. Οι πολιτικοί μας ηγέτες έχουν αποδεχτεί ότι η κυριαρχία στην επικράτειά τους είναι περιορισμένη και ότι οι ίδιοι αποτελούν απλώς τα εκτελεστικά όργανα μιας πολιτικής που αποφασίζεται στις Βρυξέλλες και επιβάλλεται με το Σύμφωνο Σταθερότητας.

Έτσι, πρωτοφανώς για πρωθυπουργό ανεξάρτητου κράτους, ο πρωθυπουργός δηλώνει: «αφαιρέθηκε ένα κομμάτι της κυριαρχίας μας έτσι όπως χειριστήκαμε τα οικονομικά μας θέματα» (Σύνοδος Κορυφής, Βρυξέλλες, 11/2/2010). Όταν δε ερωτάται ο πρωθυπουργός μετά τη συνάντησή του με τη Μέρκελ για το πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η πώληση νησιών στην αποπληρωμή των ελληνικών χρεών, απαντά ευγενικά και μειλίχια ότι εμείς οι Έλληνες αγαπάμε τα νησιά μας και δε θα θέλαμε να τα χάσουμε! Αντιθέτως μπορούμε να τα μετατρέψουμε σε νησίδες πράσινης ανάπτυξης!

Στη μάταιη προσπάθεια των υπουργών να πείσουν για την αναγκαιότητα των νέων μέτρων ακούγεται και το εξής εξωφρενικό επιχείρημα: εάν δε λαμβάναμε αυτά τα μέτρα, θα τα επέβαλλε το Ecofin χωρίς τη συμμετοχή Έλληνα υπουργού!

Πόσο διαφορετική είναι αυτή η πολιτική στάση από εκείνη που επιδεικνύουν οι τοπικοί άρχοντες στις αποικιοκρατούμενες χώρες ή επεδείκνυαν οι κοτζαμπάσηδες επί οθωμανικής αυτοκρατορίας;

Είναι εξάλλου γνωστό ότι η Αριστερά στη χώρα μας κατάφερε να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις όταν συνέδεσε τα αιτήματα της κοινωνικής χειραφέτησης με εκείνα της εθνικής απελευθέρωσης, την εποχή του ΕΑΜ. Στην κρίσιμη συγκυρία που ζούμε θα καταφέρει να κάνει κάτι ανάλογο ή θα παγιδευτεί στις αντιφάσεις της πολιτικής των κυρίαρχων ελίτ μιας ημι-αποικίας;

Γιάννα Γιαννουλοπούλου γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Από την εφημερίδα “Δρόμος της αριστεράς”