Δραστικά μέτρα κατά της εκτός σχεδίου δόμησης στα νησιά

Το κυκλαδίτικο τοπίο δίνει σταθερά τη θέση του στο τσιμέντο. Περίπου 500 νέες οικοδομικές άδειες εκδίδονται κάθε χρόνο στην Πάρο, 300 στη Σαντορίνη και τη Νάξο, 250 στην Τζιά και την Ανδρο. Πολλά νησιά έχουν ήδη μετατραπεί σε λευκές τουριστοπόλεις (με μικρά διαλείμματα γης) δημιουργήματα μιας στρεβλής αντίληψης για την τουριστική ανάπτυξη που «ακυρώνει» πλαγιές, κάμπους, ακόμα και τους πιο απόμακρους και γραφικούς κολπίσκους - δηλαδή το ίδιο το τουριστικό «προϊόν». Τη στιγμή που για πρώτη φορά η συζήτηση στις τοπικές κοινωνίες για τον περιορισμό της δόμησης δείχνει να ανοίγει -εκεί όπου η κατάσταση φθάνει στο «μη παρέκει» - το υπουργείο Περιβάλλοντος ολοκληρώνει νομοθετική πρωτοβουλία, με στόχο να περιοριστεί η δόμηση μόνο μέσα στους νησιωτικούς οικισμούς.

Για πρώτη φορά κάτι δείχνει να κινείται στο θέμα της δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, αρχής γενομένης από τη νησιωτική Ελλάδα. Το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται (και θα παρουσιάσει προσεχώς) σχέδιο για τον δραστικό περιορισμό της οικοδομής στις εκτός σχεδίου περιοχές των νησιών, με στόχο η νέα δόμηση να κατευθυνθεί μέσα και στα όρια των σημερινών οικισμών. Αν το εγχείρημα αποδώσει, τότε πιθανότατα θα αποτελέσει «πιλότο» για την επέκταση του περιορισμού και στην ηπειρωτική χώρα, σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές.

Περιορισμός

Αφετηρία για την αλλαγή στάσης της Πολιτείας αποτελεί η -έστω γενικόλογη- πρόβλεψη του Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου περί ανάγκης περιορισμού της «διάχυτης» δόμησης. «Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε να μιλάμε για την εκτός σχεδίου δόμηση, μια γενικευμένη χωρική ρύθμιση που ισχύει σχεδόν για όλες τις περιοχές και για όλες τις δραστηριότητες!» εκτιμά στην «Κ» η αρχιτέκτων-πολεοδόμος κ. Ράνια Κλουτσινιώτη. «Θα συνεχίσουμε την αστική διάχυση και την καταστροφή των τοπίων της υπαίθρου; Αν περιμένουμε να χτιστεί όλη η χώρα, τότε δεν θα αργήσουμε να πιάσουμε τον στόχο μας».

«Πρέπει να σταματήσει αυτή η αθλιότητα που επικρατεί σήμερα και καταστρέφει αυτό τον μοναδικό πλούτο των νησιών μας. Η μόνη λύση είναι ο σχεδιασμός και οι περιορισμοί», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου κ. Γιάννης Αλαβάνος. «Πρέπει όλα τα νησιά να αποκτήσουν σχέδια οικιστικής οργάνωσης (ΣΧΟΑΑΠ), που θα εκτιμούν την ικανότητα του κάθε νησιού για τον φόρτο που μπορεί να δεχθεί και να τον κατανείμει εκεί που είναι πιο ορθό. Και στο μεταξύ σκόπιμο θα ήταν να απαγορευτεί εντελώς η δόμηση εκτός σχεδίου και να επιτρέπεται μόνο στους οικισμούς».

Σε κάθε περίπτωση, το σημερινό σχήμα για τη δόμηση στα νησιά έχει στην πράξη αποτύχει παταγωδώς: επειδή το νομικό πλαίσιο είναι «διάτρητο» από εξαιρέσεις, επειδή κανείς δεν επιβάλλει αυστηρά την εφαρμογή του, αλλά κυρίως επειδή κανείς δεν θέλει την εφαρμογή του. Το τελευταίο αυτό σημείο έχει αρχίσει να αλλάζει. «Η δόμηση έξω από τα χωριά και τους οικισμούς κοστίζει πολύ στην Πολιτεία και την Αυτοδιοίκηση, που καλούνται να εξασφαλίσουν παροχές νερού και ηλεκτρικού, να φτιάξουν φωτισμό, να συλλέξουν τα απορρίμματα, να ανοίξουν δρόμους. Επιπλέον καταστρέφει το τοπίο, και αυτό σε περιοχές όπως η δική μας είναι μια τεράστια συνέπεια», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο δήμαρχος Θήρας κ. Αγγελος Ρούσσος. «Η Σαντορίνη ζει από τον τουρισμό και συνεπώς πρέπει να προστατεύσουμε πάση θυσία το νησί μας. Πιστεύω ότι η λύση θα ήταν να απαγορευτεί εντελώς η εκτός σχεδίου δόμηση και να δοθεί λύση στους οικισμούς, με την περιμετρική επέκτασή τους. Ας μη φοβάται η Πολιτεία το πρόσκαιρο πολιτικό κόστος γιατί μακροπρόθεσμα όλοι θα αναγνωρίσουν το όφελος».

Του Γιώργου Λιαλιου Καθημερινή