Κυκλάδες ένας στους δύο αποφοίτων λυκείου εκτός ΑΕΙ

Οι τοπικές κοινωνίες στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής πολιτικής

Συγκριτική έρευνα για το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση,

των ετών 2005, 2006, 2007 και 2008

Ανακοινώθηκαν από το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ (ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ) τα αποτελέσματα συγκριτικής έρευνας για το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας των ετών 2005, 2006, 2007 και 2008.

Α) «Κι όμως υπάρχουν περιοχές της χώρας με υψηλό ΑΕΠ και ΧΑΜΗΛΗ επίδοση»

- Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ 2005-2008

Το ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ από το Νοέμβριο του 2005 επεξεργάζεται τους μέσους όρους όλων των γραπτών μαθημάτων κατά τις Γενικές Εξετάσεις σε επίπεδο Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας (Νομοί και Νομαρχιακά Διαμερίσματα) επιχειρώντας να εντοπίσει τις κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες του συστήματος πρόσβασης. Πιο συγκεκριμένα με βάση την γραπτή επίδοση των υποψηφίων υπολογίζεται ο Δείκτη Πρόσβασης της περιοχής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο οποίος πέρα από τις πιθανές διακυμάνσεις του Ποσοστού Επιτυχίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποδίδει την πραγματική εικόνα της επίδοσης των υποψηφίων σε κάθε περιοχή, ανά Κατεύθυνση και Επιστημονικό Πεδίο..

Με βάση τη Πανελλήνια Ετήσια Μέση Τιμή του Δείκτη Πρόσβασης και την Τυπική του Απόκλιση, οι Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (και οι Νομοί) ομαδοποιούνται σε 6 κατηγορίες, 3 εκ των οποίων είναι ΘΕΤΙΚΕΣ (βρίσκονται πάνω από την πανελλήνια Μέση Τιμή και σε αποστάσεις 1, 2 και πάνω από 2 τυπικές αποκλίσεις) και 3 είναι ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ (βρίσκονται κάτω από την πανελλήνια Μέση Τιμή και σε αποστάσεις 1, 2 και κάτω από 2 τυπικές αποκλίσεις αντίστοιχα).

Στην τελευταία ερευνητική προσπάθεια που ανακοινώθηκε, επιχειρήθηκε σύνθεση των ετήσιων Δεικτών Πρόσβασης κάθε περιοχής σε ένα ΔΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑΣ 2005-2008, προκειμένου να ελεγχθεί η περίπτωση των περιοχών που επηρεάζεται η κατανομή τους λόγω του μικρού πλήθους των αποφοίτων τους( κάτω από 200 υποψήφιοι).

Από την σύνθεση των Δεικτών Πρόσβασης της τετραετίας 2005-2008 προέκυψε ότι σταθερά κάτω από την πανελλήνια Μέση Τιμή (σε απόσταση 2 και κάτω από 2 διασπορές) είναι περιοχές με δύο εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά:

· περιοχές με χαμηλούς δείκτες ανάπτυξης, υψηλή ανεργία, κλιμακούμενη αποβιομηχάνιση, χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα (κυρίως της Θράκης, αλλά και περιοχές μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας με έντονα στοιχεία οικονομικής ύφεσης π.χ. Δυτική Αττική, Πειραιάς),

· αλλά και περιοχές (κυρίως νησιωτικές, Αιγαίου και Ιονίου) με υψηλό ποσοστό απασχολουμένων σε τουριστικές επιχειρήσεις, δηλαδή με τουριστική ανάπτυξη και έντονη - αλλά όχι ισο-κατανεμημένη μέσα στο χρόνο - τουριστική κίνηση (εγχώρια και μη), μαζικού κυρίως χαρακτήρα.

Παρότι το φαινόμενο αυτό έχει ήδη από το 2004 υπογραμμιστεί, το νεώτερο –και ανησυχητικό - στοιχείο είναι ότι έχει αποκτήσει διαχρονικό χαρακτήρα (και μάλιστα από έτος σε έτος εντονότερο). Χαρακτηριστικό είναι ότι από τις 58 Διευθύνσεις Δ.Ε. της χώρας στις τελευταίες θέσεις του Δείκτη Πρόσβασης της Τετραετίας 2005-2008 εκτός από την ΡΟΔΟΠΗ (58^η) και την ΞΑΝΘΗ (57^η) περιλαμβάνονται, η ΚΕΡΚΥΡΑ (56^η), η ΣΑΜΟΣ (55^η), η ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ (54^η), η ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ (53^η), οι ΚΥΚΛΑΔΕΣ (52^η), η ΔΥΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ (51^η), η ΦΛΩΡΙΝΑ (50^η), κι ακολουθούν, τα ΓΡΕΒΕΝΑ (49^η), η ΛΕΥΚΑΔΑ (48^η), η ΦΩΚΙΔΑ (47^η),τα ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ (46^η), το ΡΕΘΥΜΝΟ (45^η) και ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ (44^η). Το ότι σε ένα σύνθετο περιβάλλον οικονομικής κρίσης στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονται νομοί με αυξημένο Δείκτη Ευημερίας (και αντίστοιχο ΑΕΠ), που κυρίως δραστηριοποιούνται στην τουριστική βιομηχανία, προαναγγέλλει την ανελαστικότητα των συγκεκριμένων περιοχών να αντιδράσουν στις συνέπειες μιας βραχυ-μεσοπρόθεσμης οικονομικής και αναπόφευκτα κοινωνικής κρίσης που θα πλήξει τις θέσεις εργασίας και τον τζίρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Στον αντίποδα ακριβώς, στο Δείκτη Πρόσβασης της τετραετίας 2005-2008, προέκυψε ότι σταθερά πάνω από την πανελλήνια Μέση Τιμή (σε απόσταση 2, και πάνω από 2 διασπορές) είναι περιοχές με επίσης δύο εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά:

· περιοχές με υψηλούς δείκτες ανάπτυξης και ευημερίας, αυξημένο εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο (πρόκειται κυρίως για τις εύπορες περιοχές των μεγαλοαστικών κέντρων Αθήνα-Θεσσαλονίκη και τα μεγάλα αστικά κέντρα Πάτρα –Λάρισα-Ιωάννινα).

· αλλά και καθαρά αγροτικές περιοχές.

Από τις 58 Διευθύνσεις Δ.Ε. της χώρας στις πρώτες θέσεις του Δείκτη Πρόσβασης της Τετραετίας 2005-2008 κατά σειρά περιλαμβάνονται οι περιοχές: η Β’ Δ/νση ΔΕ ΑΘΗΝΑΣ (1^η), η ΧΙΟΣ (2^η), η ΚΑΡΔΙΤΣΑ (3^η), η Α’ Δ/νση ΔΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (4^η), η ΛΑΡΙΣΑ (5^η), η ΑΡΚΑΔΙΑ (6^η), οι ΣΕΡΡΕΣ (7^η), η Δ/νση ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ (8^η), τα ΤΡΙΚΑΛΑ (9^η), τα ΙΩΑΝΝΙΝΑ (10^η), η Δ’ Δ/νση ΔΕ ΑΘΗΝΑΣ (11^η), η ΑΧΑΪΑ (12^η), τα ΧΑΝΙΑ (13^η), το ΛΑΣΙΘΙ (14^η) και η ΑΡΓΟΛΙΔΑ (15^η)

Προκειμένου να μελετηθεί και αυτό το σύμπτωμα κατασκευάστηκε ένας νέος δείκτης ο Δείκτης ΜΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ, προκειμένου να διαπιστωθούν οι αποκλίσεις από την Μέση Τιμή της χώρας ανά Διεύθυνση ΔΕ και να διασταυρωθούν τα αποτελέσματα του Δείκτη Πρόσβασης.

Το μείζον επομένως ζήτημα είναι ότι τουλάχιστον σε 10 νομούς της χώρας 1 στους 2 αποφοίτους δεν επιτυγχάνει (παρά τη δαπάνη της προετοιμασίας του) την εισαγωγή και είναι υποχρεωμένος να αναζητήσει άλλες εκπαιδευτικές λύσεις, ή να βγει στην αγορά εργασία με μόνο επαγγελματικό εφόδιο το Απολυτήριο Λυκείου.

Ποιες όμως πραγματικά άλλες εκπαιδευτικές λύσεις έχει; Πόσο ουσιαστικές, ποιοτικές και με αντίκρισμα στο χώρο εργασίας είναι; Πόσες από αυτές δεν υποκρύπτουν οικονομική απάτη; Τα πτυχία μαϊμού που πρόσφατα καταγγέλθηκαν στο ΥΠΕΠΘ από την ΟΙΕΛΕ από ποιον πληθυσμό στόχο αλίευαν υποψήφιους για εγγραφή; Και με τίνος οικονομική επιβάρυνση;

Πάνω από 4,3 δις € κατ΄ ελάχιστον δαπάνησαν το 2005 τα νοικοκυριά για να στηρίξουν τη φοίτηση των παιδιών τους, παρότι φοιτούσαν στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια) αναζητώντας εξωσχολική στήριξη (φροντιστήρια μαθημάτων, ξένων γλωσσών κ.α).

Θα πρέπει λοιπόν, και σ΄ αυτό το πρόβλημα να εστιαστεί η εκπαιδευτική μας πολιτική, και να αναζητήσει κατά προτεραιότητα λύσεις με προοπτική και σχέδιο, ώστε τα νέα παιδιά που αποφοιτώντας από το λύκειο δεν θα επιτύχουν την πρόσβασή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, να έχουν επιλογές με προοπτική. Με δύο λόγια ποιοτική Μετα-δευτεροβάθμια Μη τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ποιοτική και συστηματική ανάπτυξη των προγραμμάτων Δια Βίου Εκπαίδευσης με σύγχρονες και πιστοποιημένες επαγγελματικές σπουδές.

Χωρίς αμφιβολία η εισαγωγή στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ουσιαστικά χωρίς καμία αξιολόγηση (ακόμα και με βαθμό κάτω του 3), δεν προάγει ούτε το εκπαιδευτικό σύστημα, ούτε τα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, ούτε βοηθά τους ίδιους τους μαθητές, προσανατολίζοντας τους λανθασμένα, με επιπτώσεις σε όλη τη μετέπειτα κοινωνική και επαγγελματική τους διαδρομή.

Η ΓΣΕΕ με επανειλημμένες παρεμβάσεις της έχει θέσει το ζήτημα. Προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει την ελληνική κοινωνία, τους πολιτικούς φορείς και την πολιτική ηγεσία, για τις τρομακτικές επιπτώσεις της παραγνώρισης ουσιαστικών παραμέτρων ποιότητας του εκπαιδευτικού μας συστήματος, όπως είναι: η συνεχής σχολική διαρροή ακόμα και στην υποχρεωτική εκπαίδευση, η καθυστέρηση στο σχεδιασμό μιας ποιοτικής και ουσιαστικής τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, ο χωρίς συνοχή εκπαιδευτικός σχεδιασμός για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Χωρίς να χαράξουμε μια ολοκληρωμένη και εσωτερικά δομημένη στρατηγική για την εκπαιδευτική πολιτική, που να αναβαθμίζει συνολικά το επίπεδο σπουδών στην υποχρεωτική μας εκπαίδευση (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια, γενική και τεχνική ), τα όποια μέτρα επιλεγούν για να «εξωραΐσουν την εικόνα» θα διευρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες, κι ακόμα χειρότερα, θα πλήττουν πάντα τους οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερους, γεγονός που ναρκοθετεί τόσο την οικονομική ανάπτυξη, όσο και την κοινωνική συνοχή της χώρας.